Vleermuizen blijken zonneparken opzettelijk te mijden. Maar door een simpele truc kunnen deze essentiële dieren toch weer teruggelokt worden.
Op dit moment bevinden we ons in de zogenoemde energietransitie, waarbij we afrekenen met vervuilende fossiele brandstoffen en overstappen op duurzame en hernieuwbare energiebronnen. Dit is van vitaal belang om klimaatverandering een halt toe te roepen. Een belangrijke rol is weggelegd voor zonneparken: grote stukken grond die vol liggen met zonnepanelen. En hoewel deze zonneparken heel belangrijk zijn om duurzaam stroom op te wekken, blijkt nu dat ze tegelijkertijd een zorgelijke negatieve invloed op de biodiversiteit hebben.
Studie
Op steeds meer plekken in het Nederlandse landschap verschijnen zonneparken. Maar ondanks deze forse toename tasten wetenschappers nog steeds grotendeels in het duister over hoe deze parken de biodiversiteit beïnvloeden. Om daar meer over te weten te komen, plaatsten Britse onderzoekers ‘vleermuisdetectoren’ in een zonnepark en in een soortgelijk naburig veld zonder zonnepanelen. De velden kwamen nagenoeg overeen in grootte en andere kenmerken en hadden bijvoorbeeld soortgelijke heggetjes. Het enige grote verschil was de aan- of afwezigheid van zonnepanelen. Vervolgens luisterde het team met behulp van de geplaatste apparatuur welke en hoeveel vleermuizen beide locaties bezochten.
Afname
De studie levert een zorgwekkende ontdekking op. Zo blijkt dat vleermuizen de zonneparken opzettelijk mijden. Boven de zonneparken fladderden aanzienlijk minder vleermuizen rond dan boven het veld zonder zonnepanelen. Zes van de acht bestudeerde vleermuissoorten waren minder actief boven de velden met zonnepanelen in vergelijking met de velden zonder.
Negatieve invloed
De bevindingen tonen aan dat zonneparken, die zoals gezegd essentieel zijn voor onze omschakeling naar duurzaam opgewekte energie, een negatieve invloed op de biodiversiteit hebben. Waarom de vleermuizen zonneparken lijken te mijden, weten de onderzoekers nog niet helemaal. Zonnepanelen zouden in theorie onbedoeld het aantal insecten (de belangrijkste voedselbron van vleermuizen) kunnen terugdringen, aangezien er op de velden minder planten groeien. Daarnaast maken de zonnepanelen de velden mogelijk ook simpelweg een minder geschikt leefgebied.
Zorgwekkend
Dat de vleermuizen wegblijven, is volgens de onderzoekers zorgwekkend. Vleermuizen zijn namelijk belangrijke indicatoren voor de gezondheid van ecosystemen. Bovendien jagen ze op insecten, waardoor ze plagen onderdrukken. “Maar nu zien we dat zonneparken steeds meer geschikte foerageergebieden van vleermuizen bezetten,” zegt co-auteur Gareth Jones. “Daarnaast weten we al dat vleermuizen gemakkelijk kunnen botsen met verticale vlakke oppervlakken en deze soms verwarren met water.” Desalniettemin mogen de resultaten de overgang naar hernieuwbare energie niet belemmeren, zo schrijven de onderzoekers. “We moeten in plaats daarvan zoeken naar passende mitigatiemaatregelen,” aldus onderzoeksleider Lizy Tinsley. “Dit is ook gelukt met windparken.”
Windparken
Het is niet voor het eerst dat er wrijving ontstaat tussen de opwekking van schone energie en de biodiversiteit. Dit was al eerder met windparken het geval. Veel vleermuizen legden het loodje nadat ze in aanraking waren gekomen met de bladen van windturbines. Gelukkig is daar een oplossing voor gekomen. Zo worden de turbines nu alleen bij hogere windsnelheden operationeel. “Bovendien wordt er tevens gebruik gemaakt van goedkope akoestische afschrikmiddelen,” zegt Tinsley. Hierdoor is de sterfte onder vleermuizen aanzienlijk afgenomen.
Mogelijkheden
De onderzoekers hebben goede hoop dat er ook een oplossing kan komen voor de afname van vleermuizen boven zonneparken. “Misschien kunnen we insectvriendelijke planten of bomen in de grond zetten,” oppert Tinsley. Ook kan er voortaan beter over de beste plek voor een zonnepark nagedacht worden. Zo kan er bijvoorbeeld gekozen worden voor velden die toch al nauwelijks door vleermuizen worden bezocht. “Op deze manieren kan er hernieuwbare energie worden geleverd terwijl er tegelijkertijd geen schade aan wilde dieren wordt toegebracht,” concludeert Tinsley.
Hernieuwbare energie groeit wereldwijd in hoog tempo. Daarbij wordt er veelal ingezet op zonne-energie. Op dit moment vertegenwoordigt zonne-energie zo’n 30 procent van de wereldwijde hernieuwbare elektriciteitsproductie. En de verwachting is dat dit zal blijven stijgen. Volgens de onderzoekers is het dan ook van cruciaal belang dat de verdere groei van duurzame energie de biodiversiteit niet in de wegstaat, zodat de vruchten van zonne-energie kunnen worden geplukt zonder dat dit de natuur negatief beïnvloedt.
…goed ingerichte zonneparken de biodiversiteit ook een boost kunnen geven? Hoewel zonneparken grote stukken grond in beslag nemen, gaat het vaak om slechts vijf procent van het oppervlak. Dit betekent dat er binnen een zonnepark grote stukken land bruikbaar zijn voor andere doeleinden. Hier kunnen bijvoorbeeld bloemenweiden worden geplant, die weer hommels en andere bestuivers aantrekken. Meer weten? Lees hier verder!
