Op weg naar hernieuwbare energie leveren zonneparken mogelijk nóg een belangrijk voordeel op: en wel voor de natuur.
Om de doelstellingen uit het Parijse Klimaatakkoord te halen, kunnen we niet anders dan zoeken naar nieuwe manieren om energie op te wekken. Nederland zet daarbij met name in op zonne- en windenergie. Wereldwijd is zonne-energie zelfs de meest gekozen manier om duurzame stroom op te wekken. Hiervoor worden er op veel plekken enorme zonneparken uit de grond gestampt. Maar deze grond gaat daarmee zeker niet verloren, zo stellen onderzoekers nu. Want goed ingerichte zonneparken kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan de hedendaagse verzwakte biodiversiteit.
Zonneparken
Een zonnepark is een stuk land met zonnepanelen waarmee duurzame energie wordt opgewekt. Vaak wordt er voor een zonnepark een aantal hectare grond gebruikt, waar tienduizenden zonnepanelen op verschijnen. Maar dit betekent niet dat hiermee ook gelijk kostbare grond ‘verloren’ gaat. “Zonneparken kunnen grote stukken land in beslag nemen,” vertelt onderzoeker Hollie Blaydes in gesprek met Scientias.nl. “En hoewel een deel hiervan wordt ingenomen door zonnepanelen, gaat het vaak om slechts vijf procent van het oppervlak. Dit betekent dat er binnen een zonnepark grote stukken land bruikbaar zijn voor andere doeleinden.”
Biodiversiteit
In een nieuwe studie hebben de onderzoekers aangetoond dat met relatief eenvoudige aanpassingen in het beheer van zonneparken, de hedendaagse verzwakte biodiversiteit een handje geholpen kan worden. “Goed ingerichte zonneparken kunnen leiden tot een toename van het aantal hommels en andere bestuivers,” zegt Blaydes. En dat is heel voordelig voor de natuur. Hommels dragen namelijk door bestuiving bij aan biodiversiteit en daarmee aan een beter ecologisch evenwicht. “Hommels zijn bovendien heel belangrijk voor de instandhouding van wilde planten,” gaat Blaydes verder. “Daarnaast zijn hommels belangrijke bestuivers voor de landbouw en dragen bij aan onze voedselzekerheid. Ze leveren een tal van nuttige diensten voor de menselijke samenleving.”
Van gras naar bloemenweiden
Volgens de onderzoekers is het echter wel belangrijk dat er onder geplaatste zonnepanelen ruimte ontstaat voor bloemenweiden. Het betekent dat gras plaats zou moeten maken voor een variëteit aan bloemen. Want die trekken veel meer hommels en andere bestuivers aan dan gras. “We voorspellen zelfs dat er meer dan vier keer zoveel hommels foerageren in zonneparken die in bloemenweiden staan,” aldus Blaydes.
Instandhouding
De bevindingen tonen aan dat zonneparken dus een dubbelfunctie kunnen hebben. Niet alleen zijn ze een manier om schone energie op te wekken, ze leveren ook voordelen op voor de natuur. “We hebben nu het eerste, kwantitatieve bewijs geleverd dat zonneparken als een middel voor instandhouding van de biodiversiteit kunnen fungeren,” zegt Blaydes. “Als ze op een juiste manier worden ingericht, kunnen ze een waardevol leefgebied voor hommels vormen. Bovendien zijn zonneparken doorgaans veilige plaatsen met een levensduur van 25 tot 40 jaar. Dit betekent dat er voldoende tijd is voor de vorming van nieuwe ecosystemen.”
Landbouw
Bovendien kunnen dergelijke zonneparken ook omliggende landbouwgrond ten goede komen, zo stelt Blaydes. De onderzoekers kwamen in hun studie tot de ontdekking dat grote, langgerekte zonneparken die rijk zijn aan bloemen er ook voor zorgen dat er tot 1 kilometer buiten de parken meer hommels rondvliegen. En dat kan voordelig zijn voor nabijgelegen gewassen. “Boeren die in de buurt van een zonnepark wonen zouden er bijvoorbeeld voor kunnen kiezen om meer gewassen te planten die afhankelijk zijn van bestuiving door insecten,” oppert Blaydes.
Oplossing
De onderzoekers laten met hun studie zien hoe zonneparken, die soms wat omstreden zijn, een steentje kunnen bijdragen aan de oplossing voor de huidige milieucrisis. “Zonne-energie zal de toekomstige wereldwijde elektriciteitsvoorziening domineren,” zegt Blaydes. “Onze studie suggereert nu dat zonneparken gunstig kunnen zijn voor hommels, mits ze op de juiste manier worden beheerd. Het is een belangrijke milieuwinst die kan worden meegenomen in de energietransitie.”
Dit neemt niet weg dat eventuele veranderingen in het landschap, zoals het verrijzen van zonneparken, consequenties kunnen hebben. “Dit betekent dat het van cruciaal belang is dat we de mogelijke gevolgen van de bouw van zonneparken onderzoeken,” zegt Blaydes “We zullen dus de consequenties voor zowel de mens, als de omgevingen waarin ze verschijnen, in kaart moeten brengen.”
