Het is zomervakantie – en dus reizen we massaal af naar zonovergoten oorden. Maar pas op, want een teveel aan zon kan de samenstelling van de bacteriën die op je huid leven veranderen, wat kan leiden tot infecties en irritaties.
In Zuid-Europa schijnt de zon momenteel volop. Het is dan ook een gewilde vakantiebestemming voor veel mensen die het regenachtige en wisselvallige weer in Nederland beu zijn. Dat je je goed moet insmeren om jezelf tegen vroegtijdige huidveroudering, ontstekingen of zelfs huidkanker te beschermen, hoeven we je waarschijnlijk niet te vertellen. Maar wat je misschien nog niet wist, is dat een teveel aan zon er tevens toe leidt dat een bepaalde huidbacterie het hazenpad kiest, wat vervolgens tot vervelende kwaaltjes kan leiden.
Microbioom van de huid
Op onze huid leven miljarden micro-organismen, zoals bacteriën, schimmels, virussen en gisten. Zij vormen samen met de opperhuid een natuurlijke barrière tegen vreemde indringers en beschermen je tegen ziekteverwekkers. “Onze huid wordt gekoloniseerd door een divers volkje microben, die een essentiële taak hebben,” vertelt onderzoeker Abigail Langton in een interview met Scientias.nl. “Het microbioom van de huid ontstaat al bij de geboorte en de samenstelling ervan wordt bepaald door verschillende factoren. Denk bijvoorbeeld aan je levensstijl, hygiëne en de cosmetische producten die je gebruikt, maar ook het klimaat en je geografische woonplaats hebben invloed. Het microbioom van een gezonde volwassene blijft in de loop van de tijd grotendeels stabiel.”
Proteobacteriën
Op onze huid krioelt het dus van de microben. Het microbioom bestaat grotendeels uit drie bacteriële gemeenschappen, namelijk Actinobacteria, Proteobacteria en Firmicutes. De studie handelt met name over tweede genoemde. “Proteobacteria zijn gram-negatieve bacteriën,” legt Langton uit. “Ze komen in groten getale voor op een gezonde huid. Verstoring van deze groep bacteriën is eerder in verband gebracht met verschillende huidaandoeningen, zoals psoriasis, eczeem en voetzweren.”
Vakantiegangers
Het is bekend dat UV-straling van de zon een negatieve impact op onze huid heeft. In de nieuwe studie wilden de onderzoekers echter weten of ook (korte) tripjes naar zonnige bestemmingen invloed hebben op de bacteriële samenstelling. Om dit te bestuderen, rekruteerden ze verschillende vakantiegangers die voor minstens een week naar zonnige oorden vertrokken. Sommige van hen deden tijdens hun tripje een bruin kleurtje op, terwijl anderen de zon juist zoveel mogelijk meden. Zowel vóór als na de vakantie bestudeerden de onderzoekers het microbioom van hun huid.
Afname
Na analyse van alle gegevens, komen de onderzoekers tot een verrassende ontdekking. “We hebben aangetoond dat het krijgen van een kleurtje direct na de vakantie gepaard gaat met een afname van Proteobacteria,” stelt Langton. Omdat de studie werd uitgevoerd met echte vakantiegangers, biedt het belangrijke nieuwe inzichten in hoe blootstelling aan de zon zelfs gedurende een relatief korte periode kan leiden tot een acute vermindering van de hoeveelheid Proteobacteria. “Dit heeft vervolgens invloed op de diversiteit en de samenstelling van de huidmicrobiota,” aldus Langton.
Hersteld
De bevindingen duiden erop dat blootstelling aan UV-straling van de zon een acuut effect heeft op het microbioom van de huid en deze dus verstoort. “Dat de zon de microbiota van de huid zo acuut beïnvloedt, was een verrassing,” zegt Langton. De waargenomen afname van Proteobacteria was gelukkig maar van relatief korte duur. “De huid herstelt zich vrij snel zodra de persoon terugkeert naar een minder zonnig klimaat,” vervolgt Langton. “Zo’n 28 dagen na de vakantie was het huidmicrobioom weer hersteld.”
Infectie en irritatie
Toch kan de kortstondige afname van de hoeveelheid Proteobacteria wel enige nadelige gevolgen hebben. “Tijdens de herstelperiode van 28 dagen is de huid minder gezond,” licht Langton toe. “Daardoor is deze vatbaarder voor infecties of irritaties. Dit geldt met name voor mensen die al een onderliggende huidaandoening hebben, zoals eczeem of psoriasis. Overigens is het risico op infectie laag en voor gezonde mensen niet ernstig. Wel zagen we een algehele verandering in de balans van de huidmicrobiota.”
Vervolgonderzoek
In toekomstige studies wil Langton verder bestuderen waarom Proteobacteria bijzonder gevoelig lijken voor UV-straling. “Er is al eens geopperd dat UV-straling bacteriestammen kan beïnvloeden, waarbij gram-positieve organismen beter bestand zijn tegen schade dan gram-negatieve organismen,” zegt de onderzoeker. “In vervolgonderzoek willen we dit verder bestuderen. Ook willen we begrijpen hoe de verandering in diversiteit de gezondheid van de menselijke huid op de lange termijn beïnvloedt.”
De resultaten uit de studie bewijzen eens te meer hoe erg je met de zon moet uitkijken. Schadelijke UV-straling kan meer kwaad dan we ons misschien bewust zijn. Daarom herhaalt Langton nogmaals hoe belangrijk het is om jezelf tegen de grillen van de zon te beschermen. “Het is echt essentieel om jezelf goed in te smeren met zonnebrandcrème,” zegt ze. “Zoek bovendien waar mogelijk de schaduw op, vooral midden op de dag (tussen 11.00 uur en 15.00 uur) wanneer de zon op zijn sterkst is. In onze studie waren namelijk de personen die de zon het meest hadden gemeden, degenen die na hun vakantie nog steeds over een diverse huidmicrobiota beschikten.”
