In de gemiddelde boekwinkel zijn hele schappen ingeruimd voor dieetboeken. Volgens de ene expert moet je minder koolhydraten eten, de andere adviseert weer meer eiwitten. Het grappige is dat eigenlijk alles op hetzelfde neerkomt, legt een vooraanstaande voedingswetenschapper uit.
Onderzoeker Joyce Patterson van de Universiteit van Michigan doorprikt een aantal dieetmythes en legt uit waar je dan wel op moet letten. “We leven in een wereld vol adviezen om minder te eten, te vasten of bepaalde producten niet meer te nemen”, begint ze. “Denk aan de oorlog tussen vetten en koolhydraten die maar doorgaat of eieren, die elke paar jaar weer wel of niet in zwang zijn.”
Behoefte aan kennis
Het is grotendeels gewoon een lucratieve industrie, maar ook eentje waarbij mensen graag willen weten hoe het echt zit. “Het grote aantal producten en programma’s dat claimt ‘je metabolisme te resetten’ of je systeem ‘te ontgiften’ maken duidelijk dat veel mensen echt geïnteresseerd zijn in de wetenschap erachter, maar slechts weinigen hebben de beschikking tot betrouwbare kennis. Daardoor kunnen veel mensen niet het onderscheid maken tussen marketing en goede wetenschap. Ze maken voedingskeuzes gebaseerd op misleidende informatie”, aldus Patterson.
Vasten of keto
In haar nieuwe boek Think Like A Dietitian, laat ze zien wat waar is en wat niet én hoe je dus wel op een gezonde manier op je streefgewicht komt en blijft. Ze vertelt dat veel populaire diëten nauwelijks een wetenschappelijke basis hebben, op twee na: het ketogene dieet en intermittent fasting zijn wel uitgebreid onderzocht. Zo zorgt het ketodieet – waarbij je zo ongeveer alle koolhydraten schrapt – er op korte termijn echt voor dat je snel veel gewicht verliest. Toch is er volgens de wetenschapper nog te weinig bewijs dat het ook op de lange termijn een veilige manier van eten is.
Hetzelfde geldt voor periodiek vasten, waarbij je bijvoorbeeld alleen tussen 12.00 uur ’s middags en 20.00 uur ’s avonds eet of nog beter: alleen om de dag. Dit werkt vermoedelijk behoorlijk goed tegen obesitas en hart- en vaatziektes, maar ook hiervoor geldt dat meer onderzoek nodig is om aan te tonen dat het ook op de lange termijn gezond is.
Allemaal hetzelfde
“Als sommige diëten veelbelovend blijken volgens onderzoek, zijn er meteen veel experts die ze aanbevelen. Van weinig vet of weinig koolhydraten tot vasten, de populairste diëten zijn ironisch genoeg ook de meest restrictieve. Het is geen wonder dat ze ook het lastigst vol te houden zijn”, aldus Patterson.
En dan komt de wetenschapper tot een van de belangrijkste wetenschappelijke bevindingen: “Onderzoek blijft aantonen dat er weinig verschil is tussen diverse diëten als het gaat om gewichtsverlies op de lange termijn.” Dus concludeert ze: “Mijn ervaring is dat veel dieettrends effect hebben, niet omdat ze vernieuwend zijn, maar omdat ze allemaal hetzelfde zijn.”
Balans en variatie
Onderzoek wijst uit dat de meeste diëten werken, ongeacht of ze nu het aantal calorieën, koolhydraten, vetten of eiwitten aan banden leggen. Ze volgen meestal enkele basale regels: de beperking van toegevoegde suikers en ultrabewerkte producten, meer plantaardig voedsel en kleinere porties.
“Met elke nieuwe studie is er een nieuw dieetboek, wat leidt tot grote verwarring bij patiënten en gezondheidsprofessionals”, legt Patterson uit. “Daarom kun je het beste uitgaan van balans en variatie, zodat je al deze lastige adviezen niet nodig hebt.”
De 80/20-regel
Patterson stelt de bekende 80/20-regel voor, omdat een perfect dieet niet vol te houden is. “Deze vuistregel houdt in dat mensen zich 80 procent van de tijd aan een gezond dieet houden en zich geen zorgen maken over die andere 20 procent. Zo houd je rekening met gemak, plezier en sociaal contact.”
Tot besluit zegt ze nog: “Een van de belangrijkste ervaringen die een diëtist kan delen, is dat perfectie niet alleen onhaalbaar is, maar ook onnodig. Zelfs 100-plussers geven vaak een leven lang toe aan enkele verleidingen. Een gezond dieet hoeft niet alles of niets te zijn. Af en toe iets lekkers is niet erg. Maar als je keer op keer ongezonde keuzes maakt, begint het wel te tellen en vergroot je de kans op bepaalde ziektes.”
