Je hebt smeltende gletsjers, opgedroogde meren én de verbleking van het koraal als tekenen aan de wand van de klimaatcrisis. Maar voor het laatste is er goed nieuws: het aanplanten van nieuw koraal leidt tot snel herstel.
Koraalriffen worden wereldwijd bedreigd. We kennen allemaal het wit uitgeslagen Great Barrier Reef in Australië, maar ook in bijvoorbeeld Indonesië is er weinig meer over van het koraal. Daar is het zo’n veertig jaar geleden al verdwenen door vissen met dynamiet. Het is daarna nooit meer aangegroeid, doordat er een soort koraalpuin achterbleef, waardoor jong koraal niet kon overleven.
Indrukwekkende resultaten
Tot nu. Onderzoekers transplanteerden stukjes koraal op een netwerk van met zand bedekte stalen frames in het zuiden van Sulawesi. Het is een van de grootste koraalherstelprojecten ter wereld. En de resultaten waren indrukwekkend: binnen vier jaar groeide het herstelde koraal net zo snel als gezond koraal. Ook de bijbehorende ecosystemen keerden verrassend snel terug.
“Wij ontdekten dat hersteld koraalrif binnen vier jaar na transplantatie net zo snel groeit als gezond bestaand rif”, vertelt Ines Lange van de Universiteit van Exeter. “Ze zorgen zo voor een habitat voor allerlei zeeleven en beschermen het aangrenzende eiland tegen golven en erosie.” Het snelle herstel van het koraal verraste de onderzoekers. “Dit is ongelooflijk. We hadden nooit verwacht dat het getransplanteerde rif al na vier jaar volledig hersteld zou zijn.”
Overal meer carbonaat
Die ontdekking is gebaseerd op de hoeveelheid carbonaat op twaalf plekken die op verschillende tijdstippen gerestaureerd zijn. “Koraal voegt constant calciumcarbonaat toe aan het rif, terwijl sommige vissen en zee-egels ervoor zorgen dat het weer erodeert dus door de totale hoeveelheid carbonaat te berekenen kom je erachter of het rif als geheel groeit of krimpt”, legt Lange uit. “Groei is belangrijk om de zeespiegelstijging bij te houden, de kust te beschermen tegen storm en erosie en een habitat te vormen voor zeedieren.”
Al na vier jaar was de hoeveelheid carbonaat – ook wel kalksteen genoemd – verdrievoudigd en was het gelijk aan het gezonde koraal dat de onderzoekers ter controle gebruikten. En niet alleen het koraal was terug, ook de ecosystemen herstelden zich razendsnel.
Veelbelovende aanpak
Dat gold echter niet altijd en overal. Omdat er voor de transplantatie vooral takkoraal is gebruikt, zien de herstelde koraalkolonies er anders uit. Dit kan effect hebben op de mate waarin het een habitat kan vormen voor sommige zeedieren. Ook is het mogelijk minder goed bestand tegen hittegolven, omdat dit soort koraal gevoeliger is voor verbleking.
Dus het is nog niet helemaal duidelijk hoe het herstelde koraal in de toekomst reageert op veranderende omstandigheden, wel is het veelbelovend dat de huidige aanpak in zo’n korte tijd tot zoveel verbetering heeft geleid. Belangrijke ecosysteemfuncties, die cruciaal zijn voor zeedieren en ook voor de lokale bevolking, konden zo worden hersteld. De onderzoekers denken bovendien dat in de herstelde riffen op natuurlijke wijze ook andere soorten koraal zullen terugkeren, al is dat afhankelijk van onder meer de locatie, de gebruikte technieken en de omgeving.
Er is hoop
“Zoals zo vaak het geval, is er geen eenduidige oplossing, maar we hopen dat dit positieve voorbeeld kan worden gebruikt als inspiratie voor andere koraalherstelprojecten in de wereld”, zegt Lange. Een andere onderzoeker besluit: “Deze resultaten geven ons de bevestiging dat als we snel de uitstoot van broeikasgassen verminderen en het klimaat stabiliseren, we effectieve manieren hebben om de koraalriffen te laten aangroeien.”
Koraalriffen bestaan uit kolonies van koraaldieren die calciumcarbonaat, oftewel kalksteen, afscheiden. Dit kalksteen stapelt zich op waardoor de bekende riffen ontstaan. Die zijn veel belangrijker dan je misschien denkt. Ze beslaan slechts een honderdste procent van de oceaanbodem maar zijn nuttig voor een kwart van al het leven in zee. Ook de lokale bevolking langs de kust profiteert van de koraalriffen, doordat ze voedsel leveren, de kans op overstromingen verkleinen, beschermen tegen erosie en toeristen trekken.
Maar een groot deel van het koraal wereldwijd wordt ernstig bedreigd. Er is sprake van de bekende verbleking. Microscopisch kleine algen leveren voedsel aan het koraal en geven het zijn bijzondere kleuren. Maar die algen verdwijnen als het koraal onder druk komt te staan door bijvoorbeeld vervuiling of hogere watertemperaturen. Daardoor verliest het koraal aan kleur, maar nog erger: het verzwakt en wordt vatbaarder voor ziekten.
