De twee toproofdieren namen vergelijkbare plaatsen in de voedselketen in. En de machtige en veel grotere megalodon delfde uiteindelijk toch het onderspit.
Wetenschappers vragen zich nog steeds af hoe het kan dat zo’n machtig dier als de angstaanjagende megalodon van de aardbodem verdween. Tussen de 23 en 3,6 miljoen jaar geleden regeerde deze prehistorische monsterhaai, die wel 20 meter lang kon worden, over de oceanen. Ter vergelijking: de grootste witte haaien bereiken een lengte van slechts zes meter. Toch bewonen laatstgenoemden de oceanen tot vandaag de dag en is megalodon uitgestorven. En mogelijk heeft de witte haai daar deels schuld aan, zo suggereert een nieuwe studie.
Dieet en concurrentie
Er zijn ondertussen al veel factoren besproken om het gigantisme en het uitsterven van megalodon te verklaren. Zijn dieet en concurrentie worden vaak als hoofdoorzaken aangewezen. In een nieuwe studie borduren onderzoekers daar nu op voort. Hoewel veel fossiele resten van megalodon de tand des tijds helaas niet hebben overleefd, beschikken we wel over enkele grote, driehoekige tanden, die een onderzoeksteam aan een grondige inspectie heeft onderworpen.
Zinkgehalte
De onderzoekers analyseerden het zinkgehalte in de fossiele tanden van megalodon en vergeleken dit met dat van hedendaagse witte haaien. Dit zinkgehalte, dat te vinden is in tandglazuur – het beschermlaagje op de tanden en kiezen -, onthult namelijk het voedingspatroon van een dier over een lange tijdsperiode. En daaruit kunnen onderzoekers weer opmaken welke plek het in de voedselketen innam.
De onderzoekers komen tot een interessante ontdekking. Want de bestudeerde zinkisotopen verklappen dat megalodon en de witte haai dezelfde positie in het voedselweb innamen. En dus waren het waarschijnlijk grote concurrenten. “Wat heel opmerkelijk is, is dat het zinkgehalte suggereert dat de positie van de vroegere witte haai in het voedselweb grotendeels overlapt met die van de veel grotere megalodon,” legt onderzoeker Michael Griffiths uit. Dit impliceert dat de twee toproofdieren het waarschijnlijk op dezelfde prooien hadden gemunt en het geregeld tegen elkaar moesten opnemen.
Bevestigd
Met deze bevindingen zijn eerdere theorieën die beweerden dat de witte haai een vinger in de pap had bij de verdwijning van megalodon, bevestigd. Sommige wetenschappers wezen namelijk al voorzichtig met een beschuldigend vingertje naar de witte haai. Witte haaien met de voor hen kenmerkende tanden met gezaagde randen, doken zo’n 6 miljoen jaar geleden op. Eerst alleen in de Stille Oceaan, maar rond 4 miljoen jaar geleden hadden ze eigenlijk alle oceanen gekoloniseerd. Het zou betekenen dat witte haaien en megalodon een tijdje zij aan zij leefden. En dat zou de megalodon te veel zijn geworden; de witte haai was een te sterke concurrent.
Dankzij de studie gaan we steeds een beetje beter begrijpen wat de indrukwekkende haai uiteindelijk over de kling heeft gejaagd. En dat de witte haai daar mogelijk in ieder geval deels schuld aan had, lijkt steeds aannemelijker. “Hoewel aanvullend onderzoek nodig is, lijken onze resultaten de theorieën over voedingsconcurrentie tussen megalodon en witte haaien te ondersteunen,” zegt onderzoeker Kenshu Shimada.
Daarnaast laat het onderzoek zien dat analyse van het zinkgehalte in tandglazuur doeltreffend het dieet en de positie in het voedselweb van allang uitgestorven dieren kan openbaren. “Deze methode zou nu ook toegepast kunnen worden op andere fossielen dieren,” stelt onderzoeker Jeremy McCormack, “waaronder onze eigen voorouders.”
