Het gaat vermoedelijk om jachtvallen voor groot wild, gebouwd door jager-verzamelaars die al voordat het befaamde megalithische monument verrees door het gebied zwierven.
Stonehenge is zonder twijfel één van de meest intensief onderzochte prehistorische vindplaatsen op aarde. Het grote, nog altijd mysterieuze monument bestaat uit een aarden wal rondom een cirkelvormig arrangement van grote, primitief bewerkte, staande stenen. Maar niet alleen dit raadselachtige bouwwerk trekt de aandacht van wetenschappers. In een nieuwe studie hebben onderzoekers de directe omgeving aan een inspectie onderworpen. En ook daar valt blijkbaar nog genoeg te ontdekken.
400 grote putten
Met behulp van geofysische sensoren, opgravingen en computers hebben onderzoekers het gebied rondom Stonehenge in kaart gebracht. “Geofysisch onderzoek stelt ons in staat om te visualiseren wat er onder het oppervlak van hele landschappen verborgen ligt,” vertelt onderzoeker Philippe De Smedt. Het leidt tot een verrassende ontdekking. Want onderzoekers hebben met behulp van deze methodes meer dan 400 putten nabij Stonehenge aan het licht gebracht.
Datering
Zes van deze putten hebben de onderzoekers vervolgens opgegraven. Elke put blijkt een diameter te hebben van meer dan 2,5 meter. Daarnaast blijken de putten opvallend oud; ze dateren zowel uit het vroeg-mesolithicum (ca. 8000 voor Christus) als uit de Midden-Bronstijd (ca.1300 voor Christus).
Mesolithische put
Met name de ontdekking van de oude Mesolithische put is uitzonderlijk. En niet alleen omdat dit één van de vroegste en weinige mesolithische vondsten rondom Stonehenge is. Het is tevens de grootste mesolithische put ontdekt in het noordwesten van Europa.
De put is meer dan 4 meter breed en zeker 2 meter diep. De grootte en vorm van de kuil doen vermoeden dat deze waarschijnlijk als een jachtval voor groot wild zoals oerossen, edelherten en wilde zwijnen fungeerde.
Jager-verzamelaars
Wat deze vondst impliceert, is dat het gebied rondom Stonehenge, voordat het befaamde megalithische monument omstreeks 2300 voor Christus verrees, al door mensen werd bewoond. Jager-verzamelaars zwierven dus al zo’n 10.000 jaar geleden op de Britse eilanden rond. De sociale context veranderde weliswaar in de loop van de tijd radicaal. Maar de ruimtelijke verdeling van de kuilen suggereert een vergelijkbare interesse in het gebied. “Wat we zien is daarnaast geen momentopname,” zegt onderzoeker Paul Garwood. “Onze bevindingen omspannen millennia, zoals blijkt uit het tijdsbestek van zevenduizend jaar tussen de oudste en de meest recente prehistorische put die we hebben opgegraven.”
Aandacht
Het betekent dat het gebied rondom Stonehenge al millennia geleden de aandacht trok van jager-verzamelaars. En in de loop van de tijd is het gebied blijkbaar steeds door mensen gebruikt en bewoond. De studie borduurt voort op een eerder onderzoek, waaruit ook al bleek dat mesolithische jagers en verzamelaars actief waren in het landschap waar Stonehenge zich nu bevindt. Het suggereert dat het gebied ook voor jager-verzamelaars die duizenden jaren voor de bouwers van Stonehenge leefden, belangrijk was.
Onderzoeksmethoden
De onderzoekers laten met hun studie tevens de potentie van de gebruikte onderzoeksmethoden zien. Sensortechnologieën en computergebaseerde analyses worden steeds belangrijkere aspecten van archeologisch onderzoek en bieden nieuwe manieren om oude landschappen te verkennen. Zoals dit project laat zien, kunnen deze methoden ons begrip van oude landschappen radicaal veranderen, zelfs in een omgeving die zo intensief is onderzocht als Stonehenge.
“Door nieuwe geofysische onderzoekstechnieken te combineren met kernboringen en opgravingen, heeft het team enkele van de vroegste bewijzen van menselijke activiteit in het Stonehenge-landschap onthuld,” zegt onderzoeker Nick Snashall. “De ontdekking van de grootste bekende vroeg-mesolithische put in Noordwest-Europa laat zien dat deze plek duizenden jaren voordat de eerste steen van het Stonehenge-monument werd geplaatst, al een speciale plek voor jager-verzamelaars was.”
