De sonde, die zich momenteel in de interstellaire ruimte bevindt, kampt met een technische storing.
Al 45 jaar raast Voyager 1, samen met zijn broer Voyager 2, door het heelal. Het is een bijzondere missie. Want beide ruimtevaartuigen verkennen omgevingen waar nog geen enkele door mensen gebouwde sonde ooit eerder geweest is. Sterker nog, ze zijn zelfs al de interstellaire ruimte binnengedrongen. Toch begint Voyager 1 na al die tijd wat gebreken te vertonen. Want de sonde stuurt gegevens terug naar de aarde waar het missieteam geen touw aan vast kan knopen.
Ruimtesonde Voyager 2 werd in 1977 gelanceerd, een paar weekjes eerder dan zijn broer Voyager 1. Beide sondes zijn nu al bijna 45 jaar actief. Daarmee zijn het niet alleen de langst werkende ruimtesondes ooit, ze breken bovendien alle records als het gaat om de afstand die ze tot op heden hebben afgelegd. Zeker nu met zekerheid gesteld kan worden dat beide vaartuigen de interstellaire ruimte zijn binnengedrongen. Geen enkel ruimtevaartuig heeft het tot nu toe zo ver geschopt. En ze zullen nog wel even doorgaan. Beide sondes bewegen met een onvoorstelbare snelheid van zo’n 48.280 kilometer per uur voort en verkennen nieuwe regionen van het heelal waar we nog veel over kunnen leren.
De sonde schotelt de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie een flink mysterie voor. Want hoewel Voyager 1 ogenschijnlijk naar behoren lijkt te functioneren, klopt er toch iets niet met de gegevens die hij naar de aarde stuurt. De storing zit waarschijnlijk in het attitude-articulatie- en controlesysteem (AACS). Dit instrument regelt de oriëntatie van het 45 jaar oude ruimtevaartuig en zorgt ervoor dat de krachtige antenne van Voyager 1 altijd naar de aarde gericht is, waardoor het gegevens naar huis kan sturen.
Probleempje
Toch is er iets vreemds aan de hand. Het lijkt er namelijk op dat de AACS nog gewoon werkt; het ruimtevaartuig ontvangt opdrachten, voert ze uit en stuurt wetenschappelijke gegevens terug naar de aarde. Het signaal van Voyager 1 is ook niet verzwakt, wat suggereert dat de AACS nog altijd naar de aarde wijst. Maar uitlezingen van de telemetriegegevens komen niet overeen met wat Voyager 1 feitelijk aan het doen is. Het missieteam ontvangt gegevens die willekeurig lijken te zijn gegenereerd. Kortom, er klopt iets niet. Gek genoeg heeft de storing er nog niet toe geleid dat de sonde in veilige modus is gegaan; een toestand waarin alle niet-essentiële systemen worden uitgeschakeld, wat ingenieurs de tijd geeft om een probleem op te sporen en op te lossen.
Mysterie
Dat Voyager 1 na 45 jaar gebreken begint te vertonen, verrast het missieteam overigens niet. “Een mysterie als deze hoort bij dit stadium van de Voyager-missie,” zegt teamlid Suzanne Dodd. “Het ruimtevaartuig is bijna 45 jaar oud, wat betekent dat de sonde al veel langer functioneert dan de missieplanners hadden verwacht. We bevinden ons ook nog eens in de interstellaire ruimte – een omgeving met veel straling waar nog nooit eerder een ruimtevaartuig is geweest. Er bestaan dus enkele grote uitdagingen. Maar ik denk dat als er een manier is om dit probleem met de AACS op te lossen, ons team het zal vinden.”
Op zoek
Het team is van plan Voyager 1 nauwgezet in de gaten te blijven houden. Daarbij hopen ze te bepalen of de ongeldige gegevens die de sonde terugstuurt inderdaad rechtstreeks afkomstig zijn van de AACS of dat er toch een ander systeem dat betrokken is bij het produceren en verzenden van telemetriegegevens iets mankeert. Als ze erin slagen het probleem te achterhalen, kan een software-update mogelijk uitkomst bieden.
Ingenieurs zullen de komende tijd blijven werken aan het mysterie dat Voyager 1 hen heeft voorgeschoteld. Ondertussen zullen wetenschappers het meeste uit de gegevens blijven halen die vanuit het unieke uitkijkpunt van het ruimtevaartuig zijn verzameld. Voyager 1 is inmiddels al 23,3 miljard kilometer van de aarde verwijderd en haast zich door relatief lege ruimte; geen van beide sondes zal overigens de komende 40.000 jaar nog in de buurt van een ster komen. Voyager 2 bevindt zich momenteel op 19,5 miljard kilometer afstand en lijkt vooralsnog zonder problemen zijn verkenningsmissie te kunnen voortzetten.
