Het is extreem waarschijnlijk dat de julimaand – die nog niet eens helemaal om is – meerdere records gaat breken door de boeken in te gaan als de warmste julimaand en de warmste maand ooit gemeten.
Tot die conclusie komen wetenschappers van de World Meteorological Organization (WMO). De voorspelling zal voor weinigen als een verrassing komen. Want hoewel het in ons kikkerlandje bij vlagen herfstachtig aandeed, stegen de temperaturen in grote delen van Noord-Amerika, Azië en Europa naar ongekende hoogte. En de hittegolven aldaar stuwen de gemiddelde temperatuur die deze maand wereldwijd gemeten werd, flink op.
Records
Zo gingen de eerste drie weken van juli al de boeken in als de warmste drie weken tellende periode ooit gemeten. In de eerste en derde week werden daarbij bij tijd en wijle zelfs gemiddelde temperaturen genoteerd die meer dan 1,5 graad Celsius hoger lagen dan de gemiddelde temperatuur in pre-industriële tijden. En begin juli werd ook op dagniveau een record gebroken: 6 juli ging de boeken in als de warmste dag ooit gemeten.
Warmste maand ooit
Met nog een paar julidagen te gaan, durven onderzoekers dan ook wel te voorspellen dat de julimaand de boeken in zal gaan als de warmste julimaand ooit gemeten. En dat niet alleen: ze zijn er ook vrij zeker van dat deze maand een hogere wereldgemiddelde temperatuur zal noteren dan ooit in andere (zomer)maanden is waargenomen. In andere woorden: deze julimaand lijkt de warmste maand ooit gemeten te worden.
Blijft warm
Je zou kunnen concluderen dat deze julimaand dus heel bijzonder is. Maar daar zijn onderzoekers nog niet zo zeker van; ze sluiten niet uit dat we in de komende maanden nog meer temperatuurrecords zien sneuvelen. De verwachting is namelijk dat de temperatuur boven land nog wel even bovengemiddeld hoog blijft.
Klimaatverandering
Over de belangrijkste drijvende kracht achter het record dat naar verwachting eind deze maand definitief genoteerd kan worden, zijn de onderzoekers het wel eens. “Recordbrekende temperaturen zijn onderdeel van een trend waarbij de wereldwijde temperatuur drastisch toeneemt,” aldus Carlo Buontempo, directeur van de Copernicus Climate Change Service (C3S), een door de EU gefinancierde observatiedienst die het weer en klimaat monitort. “Antropogene emissies zijn uiteindelijk de belangrijkste drijvende kracht achter deze stijgende temperaturen.” Petteri Taalas, secretaris-generaal van de WMO sluit zich daarbij aan. “Het extreme weer dat miljoenen mensen in juli trof is helaas de harde realiteit van klimaatverandering en een voorproefje van wat de toekomst brengt.”
El Niño
Want onze emissies en daarmee ook de temperaturen stijgen nog altijd. Momenteel wordt de temperatuur tijdelijk nog iets verder opgestuwd door El Niño. Eerder voorspelde de WMO dan ook al dat er een 98 procent grote kans is dat één van de komende vijf jaar de boeken in zal gaan als het warmste jaar ooit gemeten. Daarnaast is er een kans van 66 procent dat de wereldgemiddelde temperatuur in één van de komende vijf jaar tijdelijk 1,5 graad hoger uitvalt dan gemiddeld tussen het jaar 1850 en 1900 het geval was.
Impact
De hoge temperaturen zijn niet zonder gevolgen. Zo heeft de hitte grote impact op de menselijke gezondheid. Ook dragen warmte en aanhoudende droogte bij aan de instandhouding van natuurbranden (zoals we eerder deze maand bijvoorbeeld in Griekenland en Canada. Ook het afsmelten van ijskappen en stijgen van de zeespiegel is reden tot zorg. Net als de impact die door klimaatverandering ingegeven veranderende weerpatronen hebben op planten- en diersoorten en de biodiversiteit in het algemeen.
Het klimaat verandert al decennia, maar de gevolgen daarvan lijken we met name de laatste jaren te gaan voelen. Bijvoorbeeld in de vorm van frequentere en intensere hittegolven, zoals men die eerder deze maand onder meer in Italië doormaakte. “Voor grote delen van Noord-Amerika, Azië, Afrika en Europa is het een wrede zomer,” stelt António Guterres, Secretaris-Generaal van de VN. “Voor de gehele planeet is het een ramp. En voor wetenschappers staat buiten kijf dat mensen hier de boosdoeners zijn.”
Het gaat sneller dan verwacht
Dat roepen wetenschappers natuurlijk al jaren. En daarbij hebben ze ons ook nooit in het ongewisse gelaten over de gevolgen daarvan. Want in menig klimaatrapport werd gewaarschuwd voor smeltende ijskappen, heftige hittegolven, droogte, natuurbranden, kortom: zo’n beetje alles wat zich nu voor onze ogen voltrekt. “Alles wat we zien, is in lijn met voorspellingen en herhaaldelijke waarschuwingen,” bevestigt Guterres. “Het enige wat ons wel verrast heeft, is de snelheid waarmee de veranderingen optreden.”
Dat blijft zorgwekkend. En moet ons aansporen tot actie, vindt Taalas. “Het terugdringen van onze uitstoot van broeikasgassen is urgenter dan ooit. Klimaatactie is geen luxe, maar noodzakelijk.”
