De schilderijen van Rembrandt hebben een bijzonder effect op de kijker: hij voelt zich tot het werk aangetrokken en wordt er kalm van. Het oog trekt bovendien direct naar de gezichten van de afgebeelde mensen. Wetenschappers weten nu hoe Rembrandt dat voor elkaar kreeg. Het geheim? Details.
Door in en rondom de ogen van de geschilderde mensen heel veel details te stoppen, wist Rembrandt zijn schilderijen een bijzonder effect mee te geven. Dat tonen wetenschappers aan.
Photoshop
De onderzoekers photoshopten een aantal foto’s zodat ze qua compositie en verftechniek gelijk waren aan het werk van Rembrandt. Een deel van de werken werd extra gedetailleerd bewerkt. Hierbij werden delen van het gezicht – bijvoorbeeld de ogen – extreem scherp gemaakt.
Rustiger
Vervolgens lieten de onderzoekers mensen naar de foto’s kijken. Terwijl ze dat deden, werd nauwkeurig vastgelegd waar het oog van de proefpersonen naar keek. Wanneer zij naar de portretten à la Rembrandt keken, richtten zij zich eerder op de details en keken daar ook langer naar. Hierdoor werden hun ogen rustiger.
Rondleiding
De overgang van scherpe delen naar minder scherpe stukken leidde de ogen van de proefpersonen bovendien als het ware rond over het schilderij. Zo kon Rembrandt precies bepalen wat hij mensen als eerste en als laatste wilde laten zien.
“Of hij (Rembrand, red.) observeerde hoe zijn eigen ogen zich gedroegen wanneer hij naar een schilderij keek of hij deed het op basis van intuïtie,” vertelt onderzoeker Steven DiPaola. “Maar Rembrandt begreep in ieder geval hoe het menselijk oog werkt.”