Het idee dat je je eetlust alleen kunt stillen door te eten, kan definitief de prullenbak in nu onderzoek aantoont dat het herhaaldelijk kijken naar dezelfde foto van voedsel – en jezelf inbeelden dat je dat voedsel opeet – op zichzelf al genoeg kan zijn om je een voller gevoel te geven.
Wie door zijn of haar sociale media scrolt, komt er gegarandeerd een paar tegen: voedselfoto’s. Soms worden ze gepost door vrienden, maar nog vaker door adverteerders die hopen dat het water je in de mond loopt en ze je zo kunnen verleiden tot een bezoekje aan hun etablissement. Maar die aanpak kan ook weleens averechts werken, zo schrijven onderzoekers nu in het blad Appetite. Want wanneer mensen zo’n advertentie heel vaak te zien krijgen, kan deze hun eetlust juist stillen in plaats van opwekken.
Het onderzoek
De onderzoekers baseren die conclusie op experimenten. Ze verzamelden een groot aantal proefpersonen en vroegen deze hoe hongerig ze waren. Vervolgens lieten de onderzoekers de proefpersonen drie of dertig keer dezelfde foto van een schaaltje met daarop één oranje M&M zien. Daarbij kregen de proefpersonen de opdracht om zich elke keer levendig in te beelden dat zij die M&M opaten. Na afloop werd de proefpersonen opnieuw gevraagd naar hun hongergevoel. “In onze experimenten tonen we aan dat proefpersonen nadat ze dezelfde foto van voedsel dertig keer te zien hadden gekregen, zich meer verzadigd voelden dan voor ze de foto’s hadden gezien,” vertelt onderzoeker Tjark Anderson. En toen de onderzoekers de proefpersonen vervolgens lieten kiezen uit verschillende porties M&M’s, kozen de proefpersonen die de foto van het schaaltje met de M&M dertig keren hadden gezien, voor een kleinere portie dan de mensen die de foto slechts drie keer voorgeschoteld hadden gekregen.
Impact van het brein
Het lijkt misschien vreemd dat de proefpersonen door alleen maar te kijken naar voedsel al een voller gevoel kunnen krijgen. Maar het is echt niet zo vergezocht als op het eerste gezicht misschien lijkt, aldus Anderson. “Jouw eetlust hangt veel nauwer samen met je cognitieve perceptie dan de meesten van ons denken. Hoe we denken over voedsel is heel belangrijk.”
Denken aan voedsel = eten
Dat ons brein zo’n grote impact heeft op onze eetlust en verzadigd gevoel wordt door onderzoekers verklaard door het feit dat denken aan het nuttigen van voedsel in het brein dezelfde hersengebieden stimuleert als het daadwerkelijk nuttigen van voedsel doet. “Je ontvangt een fysiologische respons op iets waar je alleen maar aan gedacht hebt,” stelt Anderson. “Daarom kun je je helemaal verzadigd voelen, zonder iets te hebben gegeten.”
Dertig keer
Het is zeker niet voor het eerst dat onderzoekers aantonen dat het kijken naar afbeeldingen van voedsel (en jezelf inbeelden dat je dat voedsel opeet) ertoe kan leiden dat mensen zich (meer) verzadigd voelen. Maar de studie in Appetite toont wel voor het eerst aan hoe vaak je naar een afbeelding moet kijken (en dus ook hoe vaak je je moet inbeelden dat je het voedsel op die afbeelding opeet) alvorens dit effect optreedt. Zo blijkt uit het onderzoek dat mensen de foto 30 keer moeten zien.
Kleur
Opvallend genoeg maakt het daarbij niet uit of de M&M op al die dertig foto’s ook dezelfde kleur heeft, zo vertelt Anderson. Hij baseert zich op een tweede experiment waarin mensen eveneens drie of dertig foto’s te zien kregen van een schaaltje met één M&M. Op de ene foto was die M&M echter rood, op een andere weer geel en op weer een andere weer groen of blauw. Opnieuw werd tijdens dit experiment gekeken hoe verzadigd proefpersonen vóór en ná het zien van drie tot dertig foto’s van het schaaltje waren. En opnieuw voelden de proefpersonen die dertig foto’s te zien kregen, zich na afloop daarvan meer verzadigd dan vóór het experiment.
Smaak
Ook maakte het weinig uit of het lekkers dat op de foto’s prijkte die mensen drie of dertig keer te zien kregen elke keer dezelfde smaak had of niet, zo schrijven de onderzoekers. Dat blijkt uit een derde experiment waarin de M&M’s vervangen werden door verschillende kleuren Skittles – die in tegenstelling tot verschillende kleuren M&M’s ook verschillende smaken hebben. De verwachting was dat dit de mate van verzadiging die mensen na het zien van de foto’s zouden rapporteren, zou veranderen. “Smaakverschillen zouden de aan consumptie gerelateerde mentale stimulatie kunnen veranderen, wat leidt tot een net iets andere neurologische activatie,” zo schrijven de onderzoekers. Maar tot hun stomme verbazing resulteerden ook dertig foto’s van schaaltjes met daarop elke keer een ander kleur (en dus anders smakende) Skittle erin dat mensen zich na het zien van die foto’s meer verzadigd voelden dan daarvoor. Blijkbaar moet er meer veranderen dan kleur en smaak alleen om het verzadigde gevoel dat mensen na het zien van een groot aantal foto’s van voedsel krijgen, te veranderen, zo concluderen de onderzoekers.
Het zijn fascinerende resultaten, die bovendien interessante implicaties kunnen hebben. Zo kunnen we ze misschien wel gebruiken om onze eetlust te stillen en te voorkomen dat we te veel eten en dus te maken krijgen met overgewicht. Zo zou je bijvoorbeeld kunnen denken aan een app die je kunt openen als je trek krijgt in iets ongezonds, zoals pizza. “Je opent de app, kiest ‘pizza’ en vervolgens krijg je heel veel foto’s van pizza te zien, terwijl jij je inbeeldt dat je deze opeet. Op die manier kun je een voller gevoel krijgen en misschien wel afrekenen met je verlangen naar pizza,” aldus Anderson.
