De zon wordt langzaam wakker en produceert steeds grotere zonnevlammen. Moeten we ons zorgen gaan maken? En wat als er een enorme zonnestorm plaatsvindt?
In 1859 vond de Carrington-gebeurtenis plaats en dat wordt gezien als de grootste zonnestorm in de recente geschiedenis. Onze moederster bekogelde de aarde met een enorme plasmawolk met miljarden tonnen elektrische deeltjes. De kans is heel groot dat er voor 1859 nog veel grotere zonnestormen zijn geweest. In 2022 vonden onderzoekers radioactieve deeltjes in het ijs van Groenland, achtergelaten door een zonnestorm die de aarde 9.200 jaar geleden raakte. “Op dit moment worden dit soort zonnestormen niet meegenomen in risicobeoordelingen”, vertelt onderzoeker Raimund Muscheler, mede-auteur van dit paper dat is gepubliceerd in Nature Communications. “Toch is het belangrijk om te weten wat voor impact zo’n zonnestorm heeft op de hedendaagse technologie en hoe wij onszelf kunnen beschermen.”
Van de Carrington-gebeurtenis zijn helaas geen foto’s gemaakt. De ruimtefoto van de week is daarom onderstaande foto van een X5,4-klasse zonnevlam. Deze foto is op 6 maart 2012 gemaakt door het Solar Dynamic Observatorium. De X-klasse zonnevlammen zijn de krachtigste zonnevlammen die er zijn.
Krijgen we een internet apocalyps?
De Carrington-gebeurtenis zorgde ervoor dat telegraafpalen in brand vlogen. Stel, zo’n zonnestorm zou vandaag de dag de aarde treffen, dan zou dit grote gevolgen hebben voor onze planeet. Tegenwoordig maken we immers gebruik van veel elektrische apparaten en systemen: denk aan satellieten, internetkabels, telefoons en servers. In 2022 waarschuwden wetenschappers dat een tweede Carrington-gebeurtenis zou kunnen zorgen voor een “internet apocalyps”. In dat geval zou een groot deel van de samenleving weken of zelfs maanden geen toegang hebben tot internet. Het goede nieuws is dat glasvezelverbindingen niet beschadigd kunnen worden door geomagnetische verstoringen. Dit geldt niet voor de onderzeese internetkabels en satellieten. Stel, het internet ligt er lange tijd uit, dan heeft dit een ongekend grote impact op de economie. Alleen in de Verenigde Staten zou de schade ongeveer zeven miljard dollar per dag zijn, zo schrijven de onderzoekers in het paper.
De huidige infrastructuur is nog nooit echt getest door de zon. We zullen dus af moeten wachten wat de gevolgen gaan zijn. Helaas hebben we maar korte tijd om ons voor te bereiden als er echte een zonnestorm onze kant op komt.
Is het alleen maar kommer en kwel? Gelukkig niet. Werkt je telefoon tijdelijk niet meer en kun je niet meer streamen? Dan kun je alsnog naar buiten om naar het prachtige noorderlicht te staren. Een grote zonnestorm zou poollicht tot de evenaar kunnen veroorzaken. Dat lijkt in ieder geval een pleister op de wond te zijn.
Is de kans op een grote zonnestorm de komende jaren groter?
Ja. Onze moederster doorloopt grofweg een 11 jaar durende cyclus die gekenmerkt wordt door een zonneminimum – een periode waarin de zon heel rustig is en weinig zonnevlekken en zonnevlammen genereert – en een zonnemaximum, waarin de ster juist veel actiever is. In 2020 zijn we een nieuwe zonnecyclus ingerold: de 25e. En de verwachting is dat onze moederster de komende jaren steeds actiever zal worden en rond 2025 een piek bereikt.
