Lokale archeologen uit Siberië kenden het fort Amnya 1 al wel. Toch was het wachten tot vastgesteld kon worden hoe oud het fort precies was. Dat is nu gelukt. Zo heeft een internationaal team vastgesteld dat het fort ongeveer 8000 jaar oud is. Dit betekent dat mensen dus al tijdens het tijdperk van jagers en verzamelaars in staat waren om complexe verdedigingsstructuren te bouwen.
Tanja Schreiber is één van de wetenschappers die heeft meegewerkt aan het onderzoek. “Deze ontdekking stelt het idee op de proef dat alleen agrarische gemeenschappen zulke monumentale structuren konden bouwen,” vertelt ze aan Scientias. “Hiermee wordt dus duidelijk dat samenlevingen al veel eerder toegang hadden tot verfijnde architectuur.” Het onderzoek is gepubliceerd in het blad Antiquity.
Strijden in de steentijd
Het fort stond in het westen van Siberië en vertoont verbazingwekkend veel gelijkenissen met verdedigende structuren die we van veel later kennen. “In het centrum van het fort stond het grootste huis met een eigen verdedigingsmuur eromheen,” beschrijft Schreiber. “Daaromheen stonden kleinere huizen die allemaal hun eigen verdediging hadden door gebruik te maken van een combinatie van muren en uitgegraven sloten.” Daarna volgde de buitenste muur. Dit fort staat bekend als Amya 1 en staat bovenop een verhoging in de buurt van een rivier. Echter bestaat er ook een dorpje buiten de muren van Amya 1 dat bekend staat als Amya 2: “Amya 2 is een verzameling huizen in de buurt van Amya 1. De huizen van Amya 2 hebben geen verdedigingssystemen.”
“Territorialiteit was waarschijnlijk een belangrijke reden waarom de forten zijn gebouwd,” legt Schreiber uit. “De nabije rivier maakte snel bewegen mogelijk, waardoor er transportatieroutes kwamen voor goederen en mensen. Dit betekent dat er rekening werd gehouden met vijanden die mogelijk per boot het fort wilde benaderen.” Uit archeologisch bewijs dat is gevonden nabij het fort, blijkt dat het inderdaad een aantal keer is aangevallen. “We hebben verbrandde lagen gevonden in de verstevigde gebouwen. Dit betekent dat de palissades en kuilhuizen een aantal keer zijn aangestoken.” Echter is dat nog niet alles: “We vonden pijlpunten in de buitenste greppel van Amnya 1. Het is mogelijk dat deze hier terecht zijn gekomen doordat het fort werd aangevallen van buitenaf.”
Overvloedig leven
Volgens het onderzoek waren er goede redenen om het fort aan te vallen. Zo was het fort een opslagplaats van veel voedsel, zoals vis van de nabije rivier of vlees van de elanden uit het bos. Hierdoor konden de bewoners van het fort er een verfijnde levensstijl eropna houden. “Een verfijnde levensstijl in de Steentijd betekent vooral dat geavanceerde strategieën werden gebruikt om grondstoffen beter te gebruiken,” legt Schreiber uit. “Zo kon er efficiënt vis worden verzameld en hadden ze speerpunten van bot en steen om mee te jagen. Daarnaast vonden we ook versierde potten waarin voedsel werd bewaard.”
Voor een mogelijk vervolgonderzoek wil Schreiber kijken naar de maatschappelijke organisatie van de versterkte nederzetting. Daarnaast zou het volgens Schreiber zomaar kunnen zijn dat ook toen al mensen samen moesten werken om het klimaat aan te kunnen: “Een belangrijke vraag is of de klimatologische afkoeling van destijds ervoor heeft gezorgd dat de Siberische forten tot stand zijn gekomen.” Wat de reden ook geweest mag zijn, in ieder geval zaten ze lekker warm en droog.
