Voorouders van de octopus blijken niet acht, maar tien(!) armen te hebben gehad

Tot die conclusie komen onderzoekers nu ze een tienarmige, 328 miljoen jaar oude voorouder van de octopus hebben onderzocht.

Het blijkt te gaan om een ons tot voor kort onbekende soort die de naam Syllipsimopodi bideni heeft gekregen – en daarmee vernoemd is naar de Amerikaanse president Joseph Biden. S. bideni behoort tot de Octopodiformes, een superorde van inktvissen waartoe de octopussen en vampierinktvissen gerekend kunnen worden. Alle soorten die lid zijn van deze superorde hebben acht grijparmen. Maar S. bideni heeft er tien. “Dit is het eerste en enige bekende lid van de Octopodiformes die tien functionele armen heeft,” aldus onderzoeker Christopher Whalen.

Over S. bideni
S. bideni werd tientallen jaren geleden al in Montana teruggevonden en in 1988 gedoneerd aan het Royal Ontario Museum. Maar in al die jaren zijn de resten nooit goed bestudeerd. Daar is nu verandering in gekomen. Het onderzoek wijst niet alleen uit dat het inktvisachtige dier een eigen soort- en geslachtsnaam verdient, maar toont tevens aan dat S. bideni met een leeftijd van 328 miljoen jaar het oudste ons bekende lid van de Octopidoformes is. S. bideni is zelfs maar liefst 82 miljoen jaar ouder dan het oudste lid van de Octopodiformes dat we tot voor kort kenden.

Tien armen
Verder konden de wetenschappers tijdens het onderzoek ook duidelijk tien armen ontwaren. Deze armen zijn ook allemaal voorzien van zuignappen en twee ervan zijn wat langer dan de overige acht.

Theorie
Dat S. bideni tien armen heeft, is interessant. Want het onderschrijft een tot voor kort lastig te bewijzen theorie die veronderstelt dat de voorouders van zowel de octopussen als vampierinktvissen tien armen hadden, waarvan er door de tijd heen twee verloren zijn gegaan, waardoor moderne octopussen en vampierinktvissen het vandaag de dag dus met acht armen moeten doen.

Zoals gezegd behoort S. bideni tot de Octopodiformes. Een superorde waartoe de twee ordes Octopoda en Vampyromorpha behoren. Tot deze ordes behoren respectievelijk de octopussen en vampierinktvissen. Alle soorten binnen deze superorde bezitten acht armen. De vampierinktvissen bezitten daarnaast nog twee dunne filamenten. De superorde Octopodiformes behoort weer tot de klasse Cephalopoda (inktvissen). Binnen deze klasse bevinden zich naast de Octopodiformes ook andere ordes van weekdieren, zoals de Sepiida (zeekatten). Deze bezitten tien armen (acht kort en twee langere).

Bevestiging
“We hebben lang gedacht dat octopussen hun acht armen verkregen door eliminatie van de twee filamenten die de vampierinktvis nog wel heeft en waarvan vermoed wordt dat het rudimentaire armen zijn,” legt Whalen uit. “Maar alle voorheen beschreven gefossiliseerde Octopidoformes hadden slechts acht armen, dus dit fossiel is de eerste bevestiging van het idee dat alle inktvissen oorspronkelijk tien armen hadden.”

Met die tien armen moet S. bideni een geduchte jager zijn geweest. “Het is niet ondenkbaar dat deze zijn met zuignappen gevulde armen gebruikte om kleine ammonieten uit hun schelpen te trekken of om dichter bij de kust op armpotigen of tweekleppigen of andere schaaldieren te jagen.”

Bronmateriaal

"New species of extinct vampire-squid-like cephalopod is the first of its kind with 10 functional arms" - American Museum of Natural History
Afbeelding bovenaan dit artikel: © K. Whalen

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd