Begin januari werd de 70 meter grote planetoïde 2022 AE1 ontdekt. Dit object leek een mogelijke dreiging te vormen voor de aarde en klom zelfs naar gevaarniveau 1 op de Schaal van Torino en -0,66 op de Schaal van Palermo. Inmiddels is er gelukkig geen sprake meer van een dreiging.
Planetoïde 2022 AE1 werd op 6 januari ontdekt door de Catalina Sky Survey. Een dag later bevestigde het automatische Asteroid Orbit Determination (AstOD)-systeem dat er een kleine kans was op een inslag. “We waren verrast om te zien dat planetoïde direct naar -1,5 op de Schaal van Palermo sprong, want dat is vrij zeldzaam”, vertelt Luca Conversi, manager bij NEOCC. “Meerdere keren per jaar zien we dat een object in een hoge risicoklasse komt, maar -1,5 is uitzonderlijk hoog.”
De schaal van Torino is een manier om het inslagrisico van planetoïden en kometen te beoordelen. De Schaal van Torino wordt bepaald door twee factoren: de kans op inslag en de grootte van een planetoïde. Tot nu toe is slechts één keer een gevaarniveau van meer dan 3 toegekend, namelijk niveau 4 aan planetoïde Apophis in 2004. Inmiddels is deze waarschuwing ingetrokken. De schaal van Palermo is complexer en berekent het relatieve risico van een impact door o.a. te kijken naar de tijdsinterval tot de mogelijke impact, de kinetische energie die vrijkomt bij een botsing en de waarschijnlijkheid van de impact. Deze schaal begint bij -5 en gaat omhoog. Als het gevaarniveau boven de 0 komt, is er sprake van een grote kans op inslag.
Op het moment dat 2022 AE1 -1,5 op de Schaal van Palermo bereikte, werden verschillende telescopen geactiveerd om de aardscheerder te observeren. Meer observaties zorgen er doorgaans voor dat de baan van een object beter berekend kan worden en dat de kans op inslag aanzienlijk daalt. Maar niet in het geval van 2022 AE1. Op 10-11 januari was de kans op inslag kleiner dan ooit, namelijk 1 op 1500, en steeg het gevaarniveau naar -0,66 op de schaal van Palermo.
In de week van 12 januari tot 19 januari konden de astronomen geen observaties verrichten. De wassende maan gooide roet in het eten. Onze natuurlijke satelliet was op 14 januari slechts drie graden verwijderd van de planetoïde, waardoor het object nauwelijks zichtbaar was door het felle maanlicht.
Op het moment dat het maanlicht zwakker was, konden de wetenschappers observaties vervolgen. Één observatie was voldoende: de planetoïde bleek geen gevaar meer te vormen. “Als de baan van 2022 AE1 onzeker was gebleven, dan zouden we het object blijven volgen,” vertelt wetenschapper Laura Faggioli van het NEOCC. “Nu was dit niet langer meer nodig. Tijd om op zoek te gaan naar de volgende aardscheerder.”
Een planetoïde van zeventig meter is gelukkig niet groot genoeg om een bedreiging te vormen voor al het leven op aarde. Wel zou een regionaal gebied volledig vernietigd worden. In 1908 explodeerde er een planetoïde boven Siberië. Deze planetoïde was mogelijk even groot als 2022 AE1. Door de kracht van de explosie braken in een omtrek van veertig kilometer bomen aan de basis van de stam af. Als zo’n soortgelijke planetoïde bewoond gebied zou raken of een tsunami zou veroorzaken, dan zouden de gevolgen vele malen groter zijn. Wat dat betreft hebben we “geluk” gehad dat de Toengoeska-explosie in Siberië plaatsvond.
Planetoïden en kometen kunnen een bedreiging vormen voor leven op aarde. Inmiddels zijn er al meer dan 18.000 aardscheerders in kaart gebracht. Met het ontdekken van de aardscheerders hebben onderzoekers een duidelijk doel voor ogen: planetoïden die een gevaar kunnen vormen voor de aarde, tijdig identificeren. In theorie zijn er namelijk verschillende manieren waarop we een op aarde afstevenende ruimtesteen van koers kunnen doen veranderen, maar elk van die manieren vereist dat we de steen wel ruim van tevoren zien aankomen.
In het geval van 2022 AE1 is het boek gesloten. Op 4 juli 2023 zal de planetoïde op een afstand van ruim 9 miljoen kilometer langs de aarde vliegen.
