Of je nou lekker in de tuin bezig gaat, een eindje door het bos wandelt met de hond of drie keer per week de sportschool induikt, het maakt niet uit, als je maar uit die luie stoel komt. Nieuw Amerikaans onderzoek toont aan dat voor 60-plussers de kans op dementie fors toeneemt als ze meer dan 10 uur per dag zitten.
Nederland is kampioen zitten van Europa. Nederlanders tussen de 18 en 64 jaar zitten gemiddeld 9,7 uur per dag. 65-plussers komen aan de 8,5 uur per dag zitten. Een flink deel gaat dus ook over die 10 uur per dag heen, waardoor ze een verhoogd risico lopen op dementie. Opmerkelijk is dat het daarbij niet uitmaakt of je 10 uur achter elkaar zit of dat je tussendoor vaak iets anders doet maar in totaal over die 10 uur heen gaat.
Totale zittijd
“De meeste mensen kennen het advies om tussen het zitten door elk half uur bijvoorbeeld even op te staan of te lopen. We wilden weten of dit soort patronen verband houden met het risico op dementie”, legt hoofdonderzoeker professor David Raichlen uit van de University of Southern California. “We waren dus erg verrast dat het voor de kans op dementie niet uitmaakte hoe lang een periode van zitten duurde, maar dat het gaat om de totale tijd dat je zit”, aldus Raichlen tegen Scientias.nl.
60-plussers in beweging
De onderzoekers hebben er de UK Biobank bij gepakt waarin biomedische data zitten van ruim een half miljoen Britten. Meer dan 100.000 deelnemers droegen een week lang 24 uur per dag een accelerometer die hun beweging mat. Daarbij was vooral een groep van 50.000 mensen die boven de 60 waren en geen dementie hadden, interessant. Die werden zes jaar lang gevolgd, waarna er 414 dementie bleken te hebben.
Maar kwam dat door het zitten? Om daar achter te komen moesten de onderzoekers eerst corrigeren voor demografische gegevens, zoals leeftijd, geslacht, opleidingsniveau, etniciteit, chronische ziektes en genetische verschillen. En natuurlijk voor leefstijlfactoren als fysieke activiteit, eetpatroon, roken, alcoholgebruik en zelf gerapporteerde psychische gezondheid.
50 procent meer kans
En ja, na een uitgebreide toets bleek dat heel veel zitten gelinkt kon worden aan een hoger risico op dementie. “De groep die meer dan 10 uur per dag zat, had 50 procent meer kans om dementie te ontwikkelen”, aldus Raichlen. Maar voor wie niet over die 10 uur zitten heen ging, was er nauwelijks een probleem. “We waren verrast dat het risico op dementie snel toenam na 10 uur per dag zitten, maar dat er geen verhoogd risico was als mensen het bij 10 uur per dag hielden”, vertelt psychologieprofessor Gene Alexander van de University of Arizona.
Gerustgestelde kantoortijgers
“Dit kan een geruststelling zijn voor mensen met kantoorbanen die lange periodes achter elkaar zitten. Zolang ze dus de totale tijd die ze zittend doorbrengen maar beperken, valt het risico op dementie mee”, reageert Raichlen. Wel benadrukt hij dat meer onderzoek nodig is om aan te tonen dat veel zitten inderdaad de oorzaak is van de verhoogde kans op dementie en of fysieke activiteit de risico’s kan beperken.
Hoe het kan dat zitten de kans op dementie vergroot is niet helemaal duidelijk. “Het kan zijn dat veel zitten gelinkt is aan veranderingen in de doorbloeding van de hersenen of dat er een verband is met hart- en vaatziekten. Het kan ook nog zijn dat er een onbekende externe variabele is die we zien via de totale zittijd”, denkt Raichlen.
Minder zitten
Wat we dan het beste kunnen doen om de kans op dementie te verminderen? “De belangrijkste conclusie is dat het risico het kleinst is als we minder zitten. We weten nog niet wat voor soort lichaamsbeweging het beste is, maar minder zitten en dat vervangen door een activiteit die actiever is, is belangrijk”, klinkt het tot besluit.
