En daarmee komt de hersenaandoening niet alleen veel vaker voor dan gedacht, maar blijken veel mensen er ook – zonder dat ze dat zelf weten – onder te lijden.
Dat stellen Britse onderzoekers in het blad PLOS ONE. Hun studie handelt over misofonie. Dit is een in 2013 door Nederlandse wetenschappers beschreven hersenaandoening waarbij specifieke geluiden extreem heftige gevoelens oproepen van woede, haat of walging. Het gaat daarbij meestal om geluiden die door andere mensen worden gemaakt, zoals smak- of slikgeluiden of geluiden die mensen maken als ze ademhalen, niesen of hun neus ophalen.
Enquête
Hoe vaak deze hersenaandoening binnen de algemene bevolking voorkomt, is onduidelijk. In het nieuwe onderzoek proberen Britse onderzoekers daar nu verandering in te brengen. Ze verzamelden daartoe 768 mensen die samen een representatieve afspiegeling van de Britse bevolking vormden. Deze mensen kregen vervolgens een enquête voorgelegd waarin ze onder meer gevraagd werd naar hun gevoelsreactie op zogenoemde ‘triggergeluiden’, oftewel geluiden die onder misofoniepatiënten vaak een heftige reactie teweegbrengen. Ook werd de mensen gevraagd in hoeverre deze geluiden hun leven, hun kijk op zichzelf en zowel hun persoonlijke als professionele relaties beïnvloedden.
Bijna 1 op 5
Hoewel slechts 2,3 procentvan de ondervraagden zelf aangaf aan misofonie te lijden, bleek 18 procent van de ondervraagden symptomen van misofonie te vertonen. “Het is belangrijk dat onze studie onthult dat 1 op de 5 mensen in Groot-Brittannië significante misofone reacties ervaren, maar slechts een kleine fractie bekend was met de term (misofonie, red.),” aldus onderzoeker Silia Vitoratou. “Het betekent dat de meeste mensen met misofonie geen naam hebben waarmee ze kunnen beschrijven wat ze ervaren.”
Jonge stoornis
Dat valt de Britten niet helemaal kwalijk te nemen; misofonie is een relatief nieuwe hersenaandoening die pas in 2013 officieel is beschreven. En wel door Nederlandse onderzoekers, verbonden aan de Universiteit van Amsterdam. Zij kwamen de aandoening op het spoor nadat zich bij de afdeling psychiatrie van het AMC een patiënt meldde die agressief werd als ze iemand hoorde niesen. “Ik kan het me nog goed herinneren,” vertelde hoogleraar psychiatrie aan de UVA en afdelingshoofd psychiatrie aan het AMC, Damiaan Denys daar een paar jaar geleden over. “Want het was lente en ik heb hooikoorts.” In eerste instantie kan ook Denys de opmerkelijke klachten van de vrouw niet goed plaatsen. Tot zich in de jaren erna meer mensen melden met een extreme emotionele reactie op specifieke geluiden. En in 2013 publiceren Denys en collega’s in het blad PLOS ONE een onderzoeksartikel waarin ze misofonie voor het eerst als psychiatrische stoornis presenteren en beschrijven. Het onderzoek leverde Denys en collega’s in 2020 de Ig Nobelprijs op. Rond die tijd – dus slechts 7 jaar na het verschijnen van hun studie – hadden ze in het AMC al duizenden Nederlanders met bij misofonie behorende klachten gezien en behandeld.
Dat laatste deed natuurlijk al vermoeden dat het een veelvoorkomende aandoening is; iets wat nu door het Britse onderzoek bevestigd wordt. Wat het onderzoek daarnaast laat zien is dat geluiden die mensen met misofonie ‘triggeren’ ook door de algemene bevolking (dus de mensen die niet aan misofonie lijden) veelal als irritant worden gezien. Behalve smak- of slikgeluiden kun je dan bijvoorbeeld ook denken aan het geluid dat iemand maakt als hij (hard) op een toetsenbord typt of herhaaldelijk met zijn of haar pen klikt.
Irritatie is nog geen misofonie
Het zijn geluiden die jij misschien ook wel irritant vindt. Maar daarmee heb je nog geen misofonie, zo benadrukken de onderzoekers. “Misofonie is meer dan geïrriteerd zijn door bepaalde geluiden,” stelt onderzoeker Jane Gregory. “Het is het gevoel gevangen te zitten of hulpeloos te zijn als je niet van die geluiden weg kunt gaan en om die reden ook dingen moeten missen. Het is het gevoel hebben dat er, vanwege die reactie op geluid, iets mis met je is, maar daar tegelijkertijd ook niets aan kunnen doen.” Dat is ook in lijn met wat Denys en collega’s in 2013 beschreven. Zo schrijven ze dat misofonie-patiënten op specifieke geluiden reageren met een “onmiddellijke, aversieve fysieke reactie, met woede, walging en impulsieve agressie. De intensiteit van deze emoties leidt er vervolgens toe dat ze een obsessie met het geluid ontwikkelen, het geluid proberen te vermijden en sociaal gezien niet meer functioneren en intens lijden.”
Meer aandacht voor misofonie is hard nodig. Zeker nu nieuw onderzoek suggereert dat zoveel mensen er – zonder dat ze zich daarvan bewust zijn – mee te maken hebben. “Het kan zo’n opluchting zijn om te ontdekken dat je niet alleen bent, dat andere mensen ook zo op geluiden reageren,” aldus Gregory. “Om te ontdekken dat er een woord is voor wat je ervaart.”
