Een nieuwe antibacteriële spray is ideaal voor de reiniging van voedsel, om de houdbaarheidsdatum te verlengen of bij twijfel over de versheid. Elke exotische vakantieganger wil wel een spuitbusje met het desinfectiemiddel mee in de binnenzak.
Onderzoekers uit Canada hebben een spray geproduceerd die veilig over voedsel kan worden gespoten om het te ontdoen van gevaarlijke ziekteverwekkers, zoals E. coli 0157. Het middel bestaat uit microscopisch kleine druppels vol bacteriofagen. Dit zijn onschadelijke virussen die bacteriën eten. Elke druppel heeft een diameter van ongeveer 20 micron (een vijftigste van een millimeter) en bevat miljoenen (bacterio)fagen.
Nanobiotechnologie
Het nieuwe superdesinfectiemiddel is aantoonbaar veilig en erg effectief, schrijven de wetenschappers in Nature. Onderzoeker Lei Tian testte de werking van de antibacteriële spray op verschillende etenswaren. “Als we het op voedsel spuiten, zetten we als het ware miljarden piepkleine strijders in om het eten te beschermen tegen bacteriële besmetting”, legt Tian uit. De crux is dat de goedaardige virussen samenklonteren in minuscule druppeltjes en zo ingezet kunnen worden in een faagspray.
Duurzaam en natuurlijk
De studie bouwt voort op dezelfde scheikundige inzichten die de onderzoekers eerder hadden gebruikt om fagen te triggeren om zich met elkaar te verbinden in hoeveelheden die voldoende zijn om een gel te vormen. “Ze zijn aan elkaar gekoppeld als microscopisch kleine Legoblokjes”, vertelt ze. “Deze handzame natuurlijke structuur maakt het veel duurzamer en gemakkelijker om het product te verpakken, op te slaan en te gebruiken.”
Vóór de ontdekking van penicilline in de jaren veertig werd er veel onderzoek gedaan naar faagdesinfectiemiddelen, maar de belangstelling hiervoor nam af toen er antibiotica op basis van penicilline op de markt kwam. Nu de resistentie van ziekmakende microben tegen antibiotica een steeds groter probleem wordt, is er hernieuwde belangstelling voor onderzoek naar fagen.
Kettingreactie
Wanneer fagen – die van nature in mensen, dieren, en overal om ons heen in de natuur voorkomen – in contact komen met hun doelbacterie, vermenigvuldigen ze zich, waardoor hun antibacteriële kracht explosief toeneemt, terwijl ze hun werk doen en de ziekteverwekkers opeten. “Het is een krachtige kettingreactie, met een langdurend effect dat nog overweldigender en destructiever is voor de doelbacterie dan antibiotica”, zegt professor Tohid Didar. “Geen enkel ander antibacterieel product – zelfs geen bleekmiddel – heeft de speciale eigenschappen die fagen hebben.”
Een ander groot voordeel van het gebruik van fagen in de landbouw en de voedselproductie is dat ze heel specifiek ingezet kunnen worden om bepaalde schadelijke bacteriestammen uit te schakelen zonder de nuttige bacteriën te doden die de smaak, geur en textuur van voedsel verbeteren. De nieuwe faagspray is veelbelovend en kan relatief snel klaar zijn voor commerciële toepassing, zeggen de onderzoekers, omdat fagen al goedgekeurd zijn door de Amerikaanse Food and Drug Administration voor gebruik in voedsel.
Voor al uw malafide microben
Het team toont in hun studie aan dat de faagspray de ziekmakende E. coli 0157-bacterie kan vernietigen in sla en vlees. Ze schrijven dat het met dezelfde techniek mogelijk moet zijn om een spray te fabriceren die andere voedselvergiftiging veroorzakende bacteriën, zoals Salmonella en Listeria, kan uitschakelen. Het is volgens hen in de nabije toekomst ook mogelijk om een spray te maken die meerdere soorten bacteriofagen bevat. Zo kunnen we binnenkort mogelijk de strijd aangaan met verschillende ziekteverwekkers met één druk op de sprayknop. Faagsprays kunnen worden gebruikt bij de verwerking, verpakking en reiniging van voedsel, en zelfs ter behandeling van irrigatiewater en apparatuur, waardoor besmetting al in de kiem wordt gesmoord, aldus de nanobiotechnologen.
Medische toepassing
Een interessante volgende stap is om het veelbelovende materiaal in de geneeskunde te testen, waar het bijvoorbeeld kan worden gebruikt bij het desinfecteren van wonden. Het zal wat meer tijd kosten om deze medische toepassingen in te zetten in de praktijk, omdat er nog veel onderzoek nodig is om te bewijzen dat het veilig en effectief werkt. Een product dat is gemaakt voor desinfectie in de voedselbranche kan veel sneller op de markt komen.
