We denken vaak dat vissen en koraal sterk met elkaar samenhangen. Achteruitgang van koraal zou dus ook direct invloed hebben op vissen. Maar nieuw onderzoek uit Australië stelt dat de relatie een stuk complexer en gevarieerder is dan we dachten.
Niet alleen Nemo begeeft zich graag in de buurt van koraal. Ook voor vlaggenbaarsjes, papegaaivissen, koraalvlinders en nog veel meer soorten zijn de koraalriffen een belangrijke bron voor voedsel. Daarnaast is koraal voor vele onderwaterwezens een plek om te verschuilen voor roofdieren. Verlies van koraal door klimaatverandering is dus een bedreiging voor veel soorten. Maar de gezondheid van koralen en die van vissen zijn niet zo één op één aan elkaar gelinkt, ontdekte een team van internationale en Noord-Queenslandse onderzoekers van de James Cook University. Meer koraal betekent dus niet per se meer vis, en vice versa.
Dat concluderen de wetenschappers nadat ze 66 eerdere onderzoeken analyseerden die de relatie tussen vispopulaties en koraalbedekking op verschillende riffen onderzochten. “Op het eerste gezicht leken gebieden met veel koraal ook meer en meer diverse vissoorten te hebben”, vertelt hoofdauteur Pooventhran Muruga aan Scientias.nl. “Daarnaast toonden eerdere studies ook aan dat er een afname van vissen was na koraalverlies. Dat maakt het verleidelijk om te denken dat deze soorten onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.”
Meer factoren spelen een rol
Het onderzoek op basis van bestaande publicaties toont echter aan dat dit veronderstelde idee niet helemaal klopt, zo stelt de onderzoeker. “De associatie varieert per visfamilie, per trofische groep (een groep organismen gekenmerkt door het type voedsel of voeding, red.), de locatie en de hoeveelheid tijd die verstrijkt.” Sommige vissoorten nemen bijvoorbeeld wel af na koraalverlies, vertelt Muruga, maar dan is er toch geen sprake van een causaal verband. Daarnaast spelen de aanwezigheid roofdieren en het aanpassingsvermogen van de soorten ook een belangrijke rol.
Evolutie
Dat heeft allemaal te maken met evolutie, vertelt Muruga: “Zowel vissen als koralen, en hun voortbestaan, worden bepaald door evolutionaire processen uit het verleden, ecologische factoren en hydrodynamische factoren.” Oftewel: de duizenden jaren waarin zowel koralen als vissen zich hebben ontwikkeld en uiteindelijk samen zijn gaan leven, de hoeveel voedsel die aanwezig is en hoeveel concurrentie er om dit voedsel is en de invloeden van verschillende kleinere en grotere zeestromen. “Er is dus meer nodig om de interactie tussen vissen en koralen te begrijpen dan simpelweg dat ze samenwerken.” Dat is niet alleen belangrijk om de biodiversiteit onder water beter te begrijpen en beschermen, maar ook voor de menselijke welvaart.
Koraal en de mens
Want hoewel we er misschien niet vaak stil bij staan, hebben koraalriffen ook invloed op ons eigen leven. Zo voorzien koraalriffen bijvoorbeeld honderden miljoenen mensen van voedsel, inkomen en kustbescherming. Dit levert de mensheid in totaal zo’n 375 miljard dollar per jaar op. Als alle koraalriffen wereldwijd zouden verdwijnen, dan zou de visproductie daar bijvoorbeeld onder lijden, legde Willem Renema, verbonden aan onderzoeksinstituut Naturalis Biodiversity Center, eerder aan Scientias.nl uit. “Kijk maar naar Indonesië, miljoenen mensen zijn daar afhankelijk van vis uit de riffen. Maar bijvoorbeeld ook het toerisme, dat vooral in Australië rond het Great Barrier Reef heel groot is.”
Verrassende verbanden
En ook om die reden worden er vele onderzoeken gedaan naar koraalherstel. Met verrassende resultaten. Zo blijkt dat vogels de groei van koraalriffen bevorderen en dat woestijnzand ervoor zorgt dat koraal meer CO2 opslaat. Het zijn dit soort verbanden waarvan Muruga hoopt dat er vaker naar wordt gekeken. “Ik hoop dat ons onderzoek ook toekomstig onderzoek aanmoedigt om koraalrifgemeenschappen meer holistisch te bekijken. Wanneer we enkel afgaan op het ‘meer koraal is gelijk aan meer vis’-paradigma, dan negeren we mogelijk andere processen die in sommige gevallen belangrijker kunnen zijn.”
Dat verraste Muruga overigens zelf ook, geeft hij toe. “Ik ging altijd uit van het idee dat vissen en koralen onlosmakelijk met elkaar verbonden moesten zijn. Maar na het bestuderen van talloze studies en het zien van de grote variatie, kan ik niet anders dan concluderen dat dit geen universeel principe is.”
