Het is een bijzonder samenspel van plant en dier: voor de kust van tropische eilanden zorgen zeevogels ervoor dat koraalriffen sneller groeien en beter herstellen nadat ze zijn verbleekt als gevolg van de opwarming van de Aarde. Hoe is dit mogelijk?
Tropische koraalriffen behoren tot de spectaculairste ecosystemen ter wereld, maar ze zijn ook kwetsbaar en groeien maar langzaam. En door de opwarming van de oceanen verbleekt het koraal in snel tempo. Dit gebeurt als het water extreem warm is waardoor symbiotische eencellige algen in het koraal afsterven. Daar kan koraal zich van herstellen, maar daar krijgt het de tijd niet voor. Op sommige plekken zoals in het Great Barrier Reef langs de noordoostkust van Australië is daardoor inmiddels meer dan 90 procent afgestorven.
Hulp uit onverwachte hoek
Slecht nieuws, maar er komt hulp uit onverwachte hoek, namelijk van de zeevogels. De vogels die op tropische eilanden leven, geven de koraalriffen die in de buurt groeien een boost met hun uitwerpselen. Het koraal groeit dankzij de vogelpoep tot wel dubbel zo snel en is na een periode van verbleking veel sneller weer boven Jan dan koraalriffen die niet in de buurt van zeevogelkolonies liggen.
Dat blijkt uit een studie naar de staat van Acropora, een belangrijke koraalsoort, die ervoor zorgt dat koraalriffen groeien en vispopulaties floreren. Ook heeft het een belangrijke rol in de bescherming van kuststreken tegen stormen en vloedgolven. Het hele ecosysteem heeft er voordeel van. De vogels profiteren van de grote hoeveelheid vis verderop in de oceaan, het koraal profiteert van de voedzame stikstof- en fosforverbindingen in de poep die door de vogels in het water en op het strand wordt gedeponeerd, en die via regen en golven het koraalrif bereikt. De vissen profiteren vervolgens ook van de bescherming en voeding die het gezonde en groeiende koraalrif biedt.
Cruciaal voor herstel
“Uit ons onderzoek blijkt duidelijk dat voedingsstoffen uit vogelpoep direct verantwoordelijk zijn voor de snellere groei van koraalriffen en een sneller herstel van het Acropora-koraal”, zegt hoofdonderzoeker Casey Benkwitt van de Lancaster University. “De snellere herstelperiode is cruciaal aangezien de gemiddelde tijd tussen de schadelijke verblekingen bijna zes jaar was in 2016 – dit was in de jaren tachtig van de vorige eeuw nog 27 jaar. Zelfs een kleine verbetering van de hersteltijd kan al het verschil betekenen tussen een afgestorven en verdwenen koraalrif en een hersteld, gezond ecosysteem.”
Het onderzoeksteam focuste op een afgelegen eilandengroep in de Indische Oceaan, waar ze eilanden met grote populaties zeevogels, waaronder roodvoetgenten, roetdieven en kleine noddies, vergeleken met eilanden waar minder zeevogels vertoeven. De reden waarom er op het ene eiland veel meer zeevogels wonen dan op het andere in de omgeving, is de aanwezigheid van ratten. De invasieve knaagdiersoort doet zich te goed aan eieren en kuikens. Het is dan ook geen toeval dat er op de vogelrijke eilanden weinig ratten rondlopen.
Dubbel zoveel koraal
De koraalriffen in het onderzoeksgebied hebben veel last van verbleking en afsterving na hittegolven in 2015 en 2016, ideaal dus om het herstel van de verschillende riffen te bestuderen en te vergelijken. Daartoe maten de onderzoekers de hoeveelheid voedingsstoffen van zeevogels en de groei van het Acropora-koraal gedurende drie jaar. De resultaten waren veelbelovend: het koraal vlakbij de eilanden met vogels groeide twee keer zo snel per extra deeltje voedingsstof van de vogels als het koraal bij de eilanden met ratten.
Koraalkoloniën die getransplanteerd werden naar eilanden met zeevogels groeiden bovendien twee keer zo snel als de koralen die bij eilanden werden geplaatst zonder vogels. “We hebben een duidelijk verband gevonden tussen de aanwezigheid van zeevogels en snellere koraalgroei. Het is geweldig dat er een natuurlijke oplossing is om de veerkracht van koraalriffen te verbeteren, terwijl de planeet opwarmt”, aldus onderzoeker Benkwitt.
Rattenplaag
De studie bevestigt de groeiende hoeveelheid bewijs dat ratten op tropische eilanden grote schade aanrichten aan ecosystemen op land en in zee. “Onze resultaten laten zien dat het vernietigen van ratten en het herstellen van zeevogelpopulaties een belangrijke rol kan spelen bij de verbetering van de natuurlijke stroom van voedingsstoffen van zeevogels in de omgeving, waardoor koraalrif snel herstelt, wat cruciaal is in de klimaatcrisis”, vertelt professor Nick Graham van de Lancaster University.
En die voedingsstoffen in de poep van zeevogels zijn niet alleen belangrijk voor het koraal. “Ook het aantal vissen op de riffen bij de eilanden groeit sneller en in het algemeen is de biomassa van vissen 50 procent groter op de eilanden met zeevogels”, stelt onderzoeker Shaun Wilson. “Het gevolg is dat de begrazing en bio-erosie door vissen drie keer sneller gaat op de vogeleilanden. Dat zijn cruciale processen om een gezond koraalrif te behouden.”
