Afgelopen nacht heeft het Amerikaanse bedrijf Intuitive Machines de onbemande maanlander Nova-C, roepnaam Odysseus, succesvol op de maan gezet. Een unicum: niet alleen is het de eerste maanlanding van een commercieel bedrijf, het was ook al meer dan een halve eeuw geleden dat het Amerikanen lukte de maan te bereiken.
NASA maakte het nieuws om 00.39 uur Nederlandse tijd bekend. Via een livestream kon iedereen op het moment suprême meekijken met de controlekamer van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie. Tot nu toe zijn alleen overheden erin geslaagd om voet aan de grond te zetten op de maan.
Het was dan ook spannend of het allemaal goed zou gaan. Het is tenslotte niet niks om na een reis van 400.000 kilometer met een snelheid van 1,8 kilometer per seconde af te remmen en netjes rechtop te landen op een vooraf bepaalde plek in de buurt van de zuidpool van de maan.
Volledig autonome landing
In de laatste minuten voor de landing moest Odysseus het allemaal alleen opknappen: volgens plan nam het volledig autonome systeem het roer over. Maar na vijftien lange minuten van stilte hoorde het missioncontrolteam nog steeds niets. Als de landing eenmaal is ingezet, kunnen ze niets meer doen, behalve wachten en hopen. Maar toen kwam er een signaal. Zwak, maar het was genoeg voor een bevrijdend applaus. Het landingsvoertuig dat liefkozend ‘Odie’ genoemd wordt, landde in een inslagkrater genaamd Malapart A, zo’n 300 kilometer van de zuidpool van de maan. De landing ging niet helemaal volgens plan, omdat het lasergeleidingssysteem (LiDAR) niet goed functioneerde. Gelukkig nam het LiDAR-back-upsysteem het over.
“Uw bestelling is afgeleverd op de maan!” schrijft een opgeluchte NASA-medewerker op X. Ook Intuitive Machines-baas Steve Altemus liet van zich horen: “Welkom op de maan. Het was nagelbijten, maar we zijn op het maanoppervlak en we zijn een signaal aan het uitzenden.”
“Odysseus has a new home” https://t.co/oVgLobxH8T
— Intuitive Machines (@Int_Machines) February 22, 2024
Zwak signaal door blokkade
Een paar uur later kwam er nog meer goed nieuws van het bedrijf. “De Odysseus staat rechtop en begint data uit te zenden. De eerste foto’s van het oppervlak van de maan worden gedownload”, aldus Intuitive Machines. Maar de signalen die binnenkomen, zijn zwak. Het lijkt erop dat het ruimtevaartuig vlak naast een kratermuur of een groot rotsblok is geland, of dat er iets anders is dat de antenne blokkeert. Een dergelijk probleem zou de belangrijkste missie van de Odysseus, de apparatuur aan boord gebruiken voor wetenschappelijk onderzoek, kunnen bemoeilijken.
Malapart A
Nova-C is vertrokken vanaf het beroemde Cape Canaveral in de Amerikaanse staat Florida. Het ruimtevaartuig werd gelanceerd met een Falcon 9-raket van SpaceX, het ruimtebedrijf van Elon Musk, en maakt deel uit van de zogenoemde Commercial Lunar Payload Services (CLPS) van NASA. De ruimtevaartorganisatie wil door samen te werken met private bedrijven de kosten drukken en zo veel mogelijk kennis verzamelen voor bemande reizen naar de maan. Uiteindelijk moeten er bases op de maan komen om mensen heen en terug te brengen. De poolkrater Malapart A is een van de mogelijke locaties hiervoor.
Erg groot is de Odysseus niet. Hij is ongeveer 4 meter hoog en weegt zo’n 700 kilo. Odie heeft aluminium poten en kan een lading van 130 kilo dragen. Het merendeel van de lading bestaat uit onderzoeksmateriaal van NASA, maar er zitten ook onderdelen bij van commerciële partijen. Er is zelfs een kunstwerk van de Nederlandse kunstenaar Bram Reijnders aan boord, op een chip weliswaar.
Geladen zonnedeeltjes
Het is de bedoeling dat Odysseus de komende zeven dagen onderzoek gaat doen naar het effect van geladen zonnedeeltjes op het oppervlak van de maan, ter voorbereiding op bemande maanreizen. Mensen zullen op de maan volop worden blootgesteld aan deze deeltjes, omdat er nauwelijks bescherming is van een magnetisch veld, zoals op aarde.
Hieronder een van de eerste foto’s van Odysseus: een maankrater met een diameter van zo’n 50 kilometer met bergen in het midden.
