Jupiter wordt vaak de manenkoning genoemd, maar dat is onterecht. Astronomen hebben namelijk al 145 manen bij de ringenplaneet in kaart gebracht.
Tot 2019 waren alle manen groter dan drie kilometer al in kaart gebracht. In 2019 startten wetenschappers een onderzoek naar nog kleinere manen. Zij gebruikten daarvoor de Canada-France-Hawaii Telescope op de top van de vulkaan Mauna Kea op het eiland Hawaï. De manen werden jarenlang gevolgd. Pas dan kan vastgesteld worden dat een object ook daadwerkelijk in een baan rond de planeet draait – en dus een maantje is.
In totaal vonden astronomen 62 ‘nieuwe’ manen, waardoor het totaal aantal uitkomt op 145 natuurlijke satellieten. Het is een mysterie waarom Saturnus zoveel manen heeft, maar astronomen denken dat een middelgrote maan 100 miljoen jaar geleden uit elkaar is gespat. De vele kleine brokstukken zwerven nog steeds als manen rondom de ringenplaneet.
Vier manen in één beeld
De ruimtefoto van de week toont een aantal manen van Saturnus. Deze foto is gemaakt door de Cassini-ruimtesonde. Als het goed is, tel je vier stuks: Telesto (boven), Prometheus (tegen de ringen), Titan (de grote maan) en Rhea (voor Titan). Telesto is met een doorsnee van 24 kilometer het kleinste maantje. Bijzonder weetje: Telesto draait samen met Callisto in dezelfde baan als de maan Tethy: het ene maantje zestig graden voor Tethys en de andere maan zestig graden achter de ‘godin van de zee’. Prometheus is iets groter en heeft een grootte van 137 bij 81 bij 56 kilometer. Dit betekent dat de maan niet rond is, maar onregelmatig. Rhea en Titan zijn – zoals je op de foto ziet – wel rond.
Met een doorsnede van 1527 kilometer is Rhea de op een na grootste maan van Saturnus. Het lijkt een saaie maan, maar schijn bedriegt. In 2010 vonden astronomen zuurstof in de atmosfeer van Rhea. Deze zuurstoflaag is minder dan honderd kilometer dik en heel ijl. Wist je dat Rhea iedere seconde 130 gram zuurstof maakt? Dat is niet veel. Verder heeft Rhea tektonische activiteit. Sommige scheuren op het oppervlak van de maan zijn vier kilometer diep.
De laatste maan op de foto is een oude bekende: Titan. Deze buitenaardse wereld heeft wel wat weg van de aarde. Wolken, regen, een dikke atmosfeer, rivieren, meren en zeeën: Titan heeft het allemaal. Er zijn ook verschillen. Titan heeft geen platentektoniek, waardoor het oppervlak meer op dat van Mars lijkt. Verder zijn de meren gevuld met vloeibare koolwaterstoffen, zoals ethaan en methaan. De temperatuur op de maan is -179 graden Celsius. In de toekomst gaat NASA een drone naar de maan sturen, namelijk de Dragonfly. Deze libel komt in 2034 aan bij de maan en zal daar een afstand van meer dan 175 kilometer afleggen. Hopelijk komen we zo meer te weten over deze mysterieuze maan.
Wil je nog meer genieten van Cassini-ruimtefoto’s? Bekijk dan de veertig mooiste foto’s van Saturnus en de manen.
