De gasnevel staat bekend als de ‘Rennende Kip-nevel’. Snap jij waarom?
Met de naderende feestdagen verrast de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) je alvast met een bijzondere traktatie in de vorm van een ‘kerstkip’. De afbeelding die vandaag is onthuld, laat namelijk een gasnevel zien die de Rennende Kip-nevel wordt genoemd. En ongeacht of je het eens bent met die bijnaam of niet, één is ding zeker: de foto is werkelijk prachtig.
Foto
Hieronder is de nieuw vrijgegeven foto van de Rennende Kip-nevel (ook wel bekend onder de formelere naam IC 2944) te bewonderen. Deze gedetailleerde opname, bestaande uit 1,5 miljoen pixels, is vastgelegd met behulp van de VLT Survey Telescope (VST). Die is gehuisvest op de ESO-locatie op Paranal, gelegen in het noorden van Chili.
De fraaie gasnevel is een open sterrenhoop, die vergezeld wordt van een emissienevel. Deze enorme kraamkamer van sterren bevindt zich in het sterrenbeeld Centaur, op ongeveer 6500 lichtjaar afstand. De jonge sterren binnen deze gasnevel stralen krachtige straling uit, waardoor het omliggende waterstofgas oplicht in opvallende roze tinten. De Rennende Kip-nevel bestaat eigenlijk uit verschillende secties die allemaal zichtbaar zijn op deze uitgestrekte afbeelding. Deze foto beslaat een hemelgebied dat ongeveer even groot is als 25 volle manen.
Deze indrukwekkende foto bestaat eigenlijk uit honderden afzonderlijke opnamen, die zorgvuldig samengesteld zijn tot één geheel. De diverse opnamen zijn gemaakt met filters die verschillende kleuren licht doorlieten en zijn vervolgens gecombineerd. De beelden zijn vastgelegd met OmegaCAM, de groothoekcamera van de VST. Deze camera is bij uitstek geschikt voor het in kaart brengen van de zuidelijke hemel. De gegevens die zijn gebruikt voor dit mozaïek zijn verzameld als onderdeel van het VST Photometric Hα Survey of the Southern Galactic Plane and Bulge (VPHAS+), een project dat tot doel heeft een beter begrip te krijgen van de levenscyclus van sterren.
De informele bijnaam ‘Rennende Kip-nevel’ is ontstaan doordat sommige mensen, met een beetje verbeelding, menen dat ze in het centrum van de nevel de contouren van een rennende kip kunnen herkennen. In het helderste deel van de nevel zien sommigen de kop van de kip en anderen juist het achterste.
IC 2948 en IC 2944
Dit heldere deel staat ook wel bekend als IC 2948. De sliertige, pastelkleurige lijnen vormen ijle pluimen van gas en stof. In het centrale deel van de afbeelding, herkenbaar aan de heldere, bijna zuilvormige structuur, bevindt zich IC 2944. Het opvallendste punt in dit specifieke gebied is Lambda Centauri, een ster die met het blote oog zichtbaar is en aanzienlijk dichterbij staat dan de eigenlijke nevel.
Jonge sterren
Binnen zowel IC 2948 als IC 2944 zelf zijn talloze jonge sterren te vinden. Door de enorme hoeveelheden straling die deze sterren uitstralen, vormt zich een omgeving die, met een beetje fantasie, de contouren van een kip lijkt te hebben. Bepaalde gebieden van de nevel, bekend als Bok-globules (vernoemd naar de Nederlandse astronoom Bart Jan Bok), blijken echter bestand te zijn tegen het intense bombardement van ultraviolette straling. Als je inzoomt op de foto (klik voor een vergroting), kun je deze donkere, compacte concentraties van stof en gas herkennen die scherp afsteken tegen de heldere gasnevel.
In de rechterbovenhoek zijn nog twee andere segmenten van de Rennende Kip-nevel zichtbaar: Gum 39 en 40. Rechtsonder bevindt zich Gum 41. Naast de nevels zijn er ook talloze oranje, witte en blauwe sterren te herkennen, die samen een spectaculair hemels vuurwerk vormen. Bovendien zijn er nog veel meer fascinerende details vastgelegd op de foto: zoom er maar eens op in en geef je ogen de kost!
