Traditiegetrouw sluiten we het jaar af met een lijst van de mooiste ruimtefoto’s. Wat waren de allermooiste ruimtefoto’s van dit jaar? Ruim 900 bezoekers kozen de volgende tien foto’s.
We tellen in dit artikel terug van de nummer 10 naar de nummer 1. De hoger geplaatste foto’s hebben betere beoordelingen gekregen van de bezoekers en staan daarom hoger in de lijst.
Net buiten de lijst: Spiraalstelsel NGC 1317
NGC 1317 is een klein spiraalstelsel op een afstand van 55 miljoen lichtjaar van de aarde. Dit sterrenstelsel ligt vlak naast “grotere broer” NGC 1316. NGC 1316 heeft drie miljard jaar geleden een spiraalstelsel opgeslokt. NGC 1316 en NGC 1317 zijn lid van een clubje genaamd “De Lokale Groep”, waar ook de Melkweg deel van uitmaakt. De foto is gemaakt door de Hubble-ruimtetelescoop. NGC 1317 eindigde net buiten de top 10.
#10 Bolvormige sterrenhoop NGC 6397
De Hubble-ruimtetelescoop maakte begin dit jaar een schitterende foto van deze kosmische juwelen. We zien hier het bolvormige sterrenhoop NGC 6397 op een afstand van 7.800 lichtjaar van de aarde. De blauwe sterren naderen het einde van hun leven. Zij hebben alle waterstof opgestookt en verbranden nu hun heliumvoorraad. Helium fuseert bij hogere temperaturen, waardoor de sterren er blauw uitzien. De rode sterren zijn superreuzen, terwijl de kleine witte sterren zonachtige sterren zijn.
#9 Zonsverduistering in Nederland
Dit jaar was er een zonsverduistering te zien in de Benelux. Op 10 juni schoof de maan deels voor de zon, waardoor een deel van de zon verduisterd werd. Nederlanders en Belgen met een eclipsbrilletje zagen een hapje uit de zon genomen worden. René Bremer legde deze unieke gebeurtenis vast en fotografeerde tegelijkertijd een vliegtuig, namelijk een Boeing 787-10 Dreamliner. Het gaat hier om vlucht UA90 van New York naar Tel Aviv. Een schitterende foto, die door jullie op plek 9 in de eindlijst is gezet. Bekijk meer foto’s van de zonsverduistering op Scientias.nl.
#8 NGC 4254
Het spiraalstelsel NGC 4254 werd eerder dit jaar gefotografeerd door de Multi-Unit Spectroscopic Explorer (MUSE) van ESO’s Very Large Telescope. Dit sterrenstelsel ligt op 45 miljoen lichtjaar afstand van de aarde. De spiraalarmen geven een gouden gloed af, wat komt door de wolken van geïoniseerde waterstof-, zuurstof- en zwavelgas. Hier worden jonge sterren geboren.
#7 Supernovarestant 1E 0102.2-7219
Ruim duizend jaar geleden explodeerde er een zware ster in de Kleine Magelhaense Wolk. De Kleine Magelhaense Wolk is een naburig sterrenstelsel. De restant van de ster is dit jaar gefotografeerd door de Hubble-ruimtetelescoop en staat op een mooie zevende plek in de eindlijst van 2021. Supernovarestant 1E 0102.2-7219 is 202.000 lichtjaar van de aarde verwijderd en werd pas in 1981 ontdekt.
#6 NGC 1300
NGC 1300 bevindt zich op 61 miljoen lichtjaar afstand. Hierboven zijn opnamen van MUSE en ALMA gecombineerd. De ALMA-waarnemingen komen vooral tot uiting in bruinachtig oranje tinten die de aanwezigheid van koud gas onthullen. MUSE is verantwoordelijk voor gouden en blauwe tinten, waarbij de goeden gloed op pasgeboren sterren wijst en de blauwe tinten wat oudere sterren vertegenwoordigen. Bekijk ook andere foto’s van sterrenstelsels.
#5 Centrum van onze Melkweg
De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie heeft dit jaar een bijzondere panorama uitgebracht van ons galactische centrum. Het centrum van de Melkweg bevindt zich op 26.000 lichtjaar van de aarde. Het kosmische meesterwerk is gemaakt door data te combineren van de Zuid-Afrikaanse MeerKAT radiotelescoop en NASA’s Chandra-röntgenobservatorium. Het mozaïek is het resultaat van 370 Chandra-waarnemingen van 1999 tot 2019. In totaal gaat het om 1.555 uur en 26 minuten aan observaties, wat neerkomt op ruim 64 dagen.Het centrum van ons Melkwegstelsel is een kosmisch web van heet gas en magnetische velden met in het midden: een supermassief zwart gat.
#4 Jupiter in drie golflengtes
Wetenschappers hebben verbluffende nieuwe beelden vrijgegeven van planeet Jupiter. Op de foto’s schittert de gasreus op drie verschillende golflengtes van licht, wat ons een uniek inkijkje geeft in de onstuimige atmosfeer van de grootste planeet uit ons zonnestelsel. De beelden in zichtbaar licht en ultraviolet licht werden vastgelegd door Hubble’s Wide Field Camera 3, terwijl het Near-InfraRed Imager (NIRI)-instrument van Gemini North zich ontfermde over de infraroodbeelden. Alle foto’s werden precies op hetzelfde moment gemaakt.
#3 NGC 2276
De Hubble-ruimtetelescoop heeft dit jaareen scherpe foto gemaakt van NGC 2276. Op het eerste gezicht lijkt NGC 2276 een fraai spiraalstelsel, maar wie goed kijkt ziet uitgerekte spiraalarmen en gigantische stervormingsgebieden. Dit sterrenstelsel is 120 miljoen lichtjaar van de aarde verwijderd. In de spiraalarmen van het spiraalstelsel worden veel sterren geboren.
#2 Ster AG Carinae
Hubble vierde zijn 31e verjaardag met deze prachtige foto van AG Carinae. Dit is één van de helderste sterren in ons sterrenstelsel. Om de ster zijn flarden van gas en stof zichtbaar, die onlangs zijn uitgestoten door de ster. AG Carinae is slechts een paar miljoen jaar oud, maar zal binnenkort sterven. In vergelijking: onze zon gaat veel efficiënter om met zijn brandstof en heeft daarom een levensduur van ongeveer tien miljard jaar (waarvan er inmiddels 4,5 miljard jaar zijn verstreken).
De ster is momenteel een zogenoemde Lichtsterke Blauwe Variabele. Zo’n hyperreus zendt meer dan 100.000 keer zoveel licht uit per tijdseenheid als de zon. Wetenschappers denken dat AG Carinae in de nabije toekomst een Wolf-Rayetster wordt. Wolf-Rayetsterren verliezen hun massa door krachtige sterrenwinden. Ze leven heel kort en exploderen in een supernova of hypernova. Uiteindelijk blijft er waarschijnlijk een zwart gat achter.
#1 Stellaire kraamkamer AFGL 5180
Op deze Hubble-foto zien we nieuwe sterren geboren worden. Deze stellaire kraamkamer heet AFGL 5180 en is te vinden in het sterrenbeeld Tweelingen. Sterren ontstaan door het samentrekken van gaswolken (nevels) die wel enkele lichtjaren – de afstand die licht aflegt in een jaar tijd – breed kunnen zijn. De ineenstorting ontstaat onder de invloed van zijn eigen gewicht en de zwaartekracht. Dit proces kan enkele honderdduizenden jaren duren. Lees hier hoe het leven van een ster (van wieg tot graf) eruit ziet.
Met een gemiddeld cijfer van een 8,4 is AFGL 5180 verkozen tot ruimtefoto van het jaar 2021. Een prachtige prestatie!
