Wetenschappers hebben een 20 miljoen jaar oude vlo ontdekt die een bacterie bij zich draagt die mogelijk verwant is aan de pestbacterie.
Ongeveer twintig miljoen jaar geleden kwam de vlo – met alle bacteriën die op dat moment op de vlo huisden – vast te zitten in hars. Het goedje fossiliseerde (barnsteen) en ondanks dat er miljoenen jaren verstreken, bleef de vlo uitstekend bewaard. En nu hebben onderzoekers het stukje barnsteen met daarin de vlo ontdekt. En niet de vlo, maar een bacterie die op de vlo huist, trok hun aandacht.
Zwarte dood
Die bacterie doet qua omvang, vorm en andere kenmerken namelijk sterk denken aan de beruchte Yersinia pestis. Y. pestis is de bacterie die in de veertiende eeuw de pest veroorzaakte en meer dan de helft van de Europese bevolking uitroeide.
Overtuigd
Hoewel het onmogelijk is om met zekerheid vast te stellen dat de bacterie op de vlo verwant is aan Y. pestis, zijn de onderzoekers daar eigenlijk wel van overtuigd. Met name de vorm van de bacterie is opvallend. Y. pestis kan bolvormig en staafvormig zijn. En die twee vormen komen we ook tegen bij de bacterie op de 20 miljoen jaar oude vlo. Niet alleen lijkt de bacterie fysiek op Y. pestis: deze bevindt zich ook nog eens op een plek op de vlo waar ook Y. pestis graag huist.
Als de bacterie op de vlo inderdaad verwant is aan Y. pestis, dan is dat een bijzondere ontdekking. Het zou namelijk betekenen dat de familie van de pestbacterie al miljoenen jaren op aarde huisde en niet – zoals werd aangenomen – ongeveer 20.000 het leven zag. De onderzoekers stellen dat de pestbacterie die in staat is om mensen te besmetten mogelijk tien- tot twintigduizend jaar geleden ontstond, maar er lang voor die tijd al pestbacteriën waren die andere dieren – zoals knaagdieren – besmetten. “Als dit een oude stam van Yersinia is, dan zou dat buitengewoon zijn,” stelt onderzoeker George Poinar. “Het zou aantonen dat de pest een oude ziekte is die ongetwijfeld lang voordat de mens bestond al dieren infecteerde en uitroeide. De pest heeft mogelijk een grotere rol gespeeld in het verleden dan gedacht.”
