De dood van een ster: een plek waar ooit nieuw leven begint?

De ruimtefoto van de week toont een episch tafereel op 4.300 lichtjaar van de aarde.

De Deense astronoom John Louis Emil Dreyer voegde aan het eind van de negentiende eeuw twee objecten toe aan de New General Catalogue – een catalogus met duizenden sterrenstelsels, nevels en sterrenhopen – namelijk NGC 2371 en NGC 2372. In werkelijkheid horen deze twee objecten in het sterrenbeeld Tweelingen bij het elkaar. Het zijn namelijk de restanten van een stervende ster.

De ruimtefoto van de week toont NGC 2371/2. Deze prachtige opname is gemaakt met de Hubble-ruimtetelescoop en in 2019 uitgebracht door NASA en ESA.

Hoe sterft een ster?
In een ster vindt kernfusie plaats. Waterstofatomen worden gefuseerd tot heliumatomen. Zodra de ster zijn waterstof volledig ‘opgebrand’ heeft in de kern, stoppen de kernfusies en blijft er een heliumkern over. De kern gaat vervolgens krimpen, waardoor de temperatuur toeneemt en het heet genoeg is voor de fusie van helium tot koolstof en zuurstof. Is de ster lichter dan acht zonnen en is de helium in de kern uitgefuseerd? Dan zal de kern samendrukken tot een witte dwerg. Ondertussen kan de ster zijn buitenste lagen niet meer vasthouden. Deze lagen stoot de ster af en vormen een planetaire nevel.

De twee gaslobben op de ruimtefoto van de week vormen samen een planetaire nevel rondom een stervende ster. Deze ster bevindt zich precies in het midden van de foto tussen de twee lobben. Als je goed kijkt, ontdek je nog meer moois in NGC 2371-2. In de planetaire nevel zijn dichte gasknopen en snel bewegende jets (straalstromen) te zien.

Ooit nieuw leven?
Het is interessant om de komende decennia foto’s te blijven maken van dit gebied, omdat de planetaire nevel continu in beweging is. Over vele (tien)duizenden jaren zijn de twee gaslobben verdwenen en zal de overgebleven ster verder afkoelen. Wie weet wordt het sterrenstof van de witte dwerg ooit weer gebruikt om een nieuwe ster te vormen. “Bedenk dat bijna al het materiaal dat je in het dagelijks leven om je heen ziet, of het ijzer dat in je bloed zit, uiteindelijk grotendeels geproduceerd is in zware sterren”, schrijft wetenschapper Jurjen de Jong in zijn artikel ‘Van wieg tot graf: zo ziet het leven van de ster eruit‘. The circle of life.

De afgelopen decennia hebben ruimtetelescopen en satellieten prachtige foto’s gemaakt van nevels, sterrenstelsels, stellaire kraamkamers en planeten. Ieder weekend halen we één indrukwekkende ruimtefoto uit het archief. Genieten van alle foto’s? Bekijk ze op deze pagina.

Bronmateriaal

Afbeelding bovenaan dit artikel: Hubble

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd