Nieuw onderzoek wijst uit dat hoe langer mensen tijdens virtuele vergaderingen naar hun eigen hoofd kijken, hoe sterker hun humeur gedurende de vergadering verslechtert.
En wie tijdens zo’n Zoom-meeting – hetzij in het verborgene, of geheel legitiem tijdens een virtuele vrijdagmiddagborrel – nog aan een alcoholisch drankje nipt, is nog slechter af. Want onder invloed van alcohol bleken mensen tijdens de meeting vaker naar zichzelf te kijken en nam hun humeur een dus nog scherpere duikvlucht.
Het onderzoek
Dat is te lezen in het blad Clinical Psychological Science. “Wij gebruikten eye tracking-technologie om de relatie tussen stemming, alcohol en aandachtsfocus tijdens virtuele sociale interacties te onderzoeken,” vertelt onderzoeker Talia Ariss. Proefpersonen vulden voorafgaand aan de online meeting vragenlijsten in over hun emotionele status. Hetzelfde deden ze erna. Tijdens de meeting zagen ze naast het hoofd van hun gesprekspartner – waarmee ze onder meer moesten praten over hun muziekvoorkeuren – ook hun eigen beeltenis op het scherm. Sommige proefpersonen consumeerden voorafgaand aan het gesprek een alcoholisch drankje. Anderen kregen een alcoholvrij drankje aangeboden. En tijdens het gesprek werd middels eye tracking dus vastgesteld waar de proefpersonen naar keken. “Wij ontdekten dat proefpersonen die tijdens de conversaties meer naar zichzelf keken, zich na afloop van de meeting slechter voelden (…) En degenen die onder de invloed van alcohol waren, keken meer naar zichzelf.”
“We weten niet zeker of mensen zich slechter voelden omdat ze naar zichzelf keken,” vertelt onderzoeker Catharine Fairbairn aan Scientias.nl. “Maar wat we wel weten, is dat ze niet meer naar zichzelf keken omdat ze voorafgaand aan de meeting al in een slechte stemming waren.” In andere woorden: die stemming verslechterde echt tijdens de meeting. En daarbij had het humeur van mensen die veel naar zichzelf keken dus het meest te lijden.
Focus op jezelf
Voor de onderzoekers komt die ontdekking niet eens als een heel grote verrassing. Eerdere studies hebben al aangetoond dat mensen die – ook met name tijdens sociale interacties – meer op zichzelf dan op externe factoren gefocust zijn, vatbaarder zijn voor stemmingsstoornissen. “Hoe sterker iemand op zichzelf gefocust is, hoe waarschijnlijker het is dat diegene emoties rapporteert die in lijn zijn met angst en zelfs depressie,” aldus Ariss.
Alcohol helpt niet
Wat de onderzoekers wél verrast heeft, is hoe de stemming van de proefpersonen zich tijdens de virtuele vergaderingen ontwikkelde wanneer ze een alcoholisch drankje hadden genuttigd. “Er is sterk bewijs dat alcohol tijdens sociale interacties in persoon (dus waarbij mensen fysiek samen komen, red.) dienst doet als een soort sociaal smeermiddel en de stemming verbetert,” vertelt Ariss. “Maar dat bleek niet te gelden voor online conversaties, waarin de alcoholconsumptie ervoor zorgde dat mensen nog meer op zichzelf gefocust waren en geen positief effect op de stemming had.”
Chagrijnig en moe
Het onderzoek kan wellicht helpen verklaren waarom Zoom-meetings zo uitputten en doorgaans niet echt bevorderlijk zijn voor je stemming. “Op basis van dit onderzoek kunnen geen causale verbanden worden getrokken,” benadrukt Fairbairn nog eens. “Maar als je deze resultaten samen met de vele studies die een verband leggen tussen op jezelf gefocust zijn en een slechte stemming, overdenkt, dan is het zeker geen gek idee (dat jouw eigen beeltenis op het scherm bijdraagt aan een slechter humeur, red.).”
Uit
Een oplossing lijkt voor de hand te liggen; ervoor zorgen dat je jezelf niet op het scherm ziet. “Zodra je nagegaan bent of je goed te zien bent en je haar niet alle kanten op staat, kan het de moeite waard zijn om je self view uit te schakelen, zodat je je op de andere gezichten kunt focussen,” aldus Fairbairn. “Op dit punt in de pandemie zijn velen van ons zich gaan realiseren dat virtuele interacties gewoon niet hetzelfde zijn als interacties waarbij je oog in oog staat met iemand anders. Veel mensen worstelen met vermoeidheid en melancholie na een dag vol Zoom-meetings. En onze studie suggereert dat je eigen beeltenis die je op veel videoplatforms kunt zien, deze interacties zwaarder maken dan nodig is.”
Hoewel het onderzoek van Fairbairn en collega’s niet geschikt is om exact vast te stellen hoe bepaalde emoties tijdens virtuele interacties het levenslicht zien, en het voornamelijk bij correlaties blijft, durft Fairbairn op basis van haar onderzoek wel te stellen dat die virtuele interacties toch echt onvergelijkbaar zijn met de vergaderingen in de traditionele vergaderzaal. “Het virtuele is – als het om de sociale elementen gaat – een nog onverkend universum. Dingen die we dachten te weten over interacties kunnen online heel anders uitpakken. In plaats van aannames te doen, is het de moeite waard om daar nader onderzoek naar te doen.”
