Planetoïde-inslag die met potlood voor 2 april 2052 in de agenda was geschreven, kan worden uitgegumd

Wetenschappers stellen na een intensieve klopjacht gerust: planetoïde 2021 QM1 vormt bij nader inzien deze eeuw geen gevaar voor de aarde.

Maandenlang stond een dreigende ruimtesteen bovenaan het risicolijstje van astronomen. Planetoïde 2021 QM1 zou namelijk op ramkoers liggen met de aarde en onze planeet op 2 april 2052 weleens kunnen raken. Vandaag, op de Internationale Dag van de Planetoïde, komen wetenschappers echter met heugelijk nieuws: het gevaar lijkt geweken. Althans, in deze eeuw…

De Internationale Dag van de Planetoïde
Vandaag is het de Internationale Dag van de Planetoïde; een jaarlijkse actiedag, in het leven geroepen om het bewustzijn over het gevaar en risico’s van planetoïden te vergroten. Dat de Internationale Dag van de Planetoïde plaatsvindt op 30 juni, is niet voor niets. Op 30 juni 1908 vond namelijk de Toengoeska-explosie plaats, nabij de rivier de Stenige Toengoeska in Siberië. Als gevolg van de explosie braken in een omtrek van 30 tot 40 kilometer bomen aan de basis van de stam af. Over de oorzaak van de explosie wordt nog veel gespeculeerd, al wordt sterk vermoed dat deze het gevolg was van een planetoïde.

Planetoïde 2021 QM1 werd op 28 augustus 2021 ontdekt door het Mount Lemmon-observatorium, gelegen in het Santa Catalina-gebergte in de Amerikaanse staat Arizona. In eerste instantie leek er weinig aan de hand. Elke nacht worden er in onze kosmische achtertuin ongeveer een dozijn nieuwe planetoïden ontdekt, die vervolgens routinematig met behulp van verschillende telescopen in de gaten worden houden. Maar hoe langer onderzoekers 2021 QM1 volgden, hoe meer zorgen ze zich begonnen te maken.

2 april 2052
Astronomen kwamen tot de conclusie dat er een reële kans bestond dat 2021 QM1 de aarde zou treffen. En wel op 2 april 2052 om precies te zijn. “De eerste waarnemingen gaven ons meer informatie over de koers van de planetoïde,” vertelt onderzoeker Richard Moissl. “Dit gaf ons vervolgens een idee van zijn toekomstige pad. Hieruit maakten we op dat de planetoïde in 2052 gevaarlijk dicht in de buurt van de aarde zou kunnen komen. Hoe langer we ‘m bovendien observeerden, hoe groter die kans werd.”

(Im)perfecte kosmische uitlijning
De planetoïde verdween echter vervolgens voor korte tijd uit het blikveld van de onderzoekers, door een zogenoemde (im)perfecte kosmische uitlijning. Vanaf de aarde gezien kwam 2021 QM1 dichter en dichter in de buurt van onze zon, waardoor het maandenlang onmogelijk werd om ‘m vanwege de schittering van onze moederster gade te slaan. “We moesten gewoon wachten,” aldus onderzoeker Marco Micheli.

De baan van planetoïde 2021 QM1, waarbij deze door een (im)perfecte kosmische uitlijning uit het blikveld van astronomen verdween. Afbeelding: ESA

Uitdaging
Het team wist wanneer 2021 QM1 weer zou opduiken. En dus hielden ze ESA’s Very Large Telescope in de aanslag om de mogelijke aardscheerder in meer detail te bekijken. “We hadden slechts kort de tijd om de planetoïde te bestuderen,” aldus onderzoeker Olivier Hainaut. “En tot overmaat van ramp bewoog de planetoïde zich ook nog eens precies voor de Melkweg langs. Dit betekende dat we onze kleine, lichtzwakke planetoïde zouden moeten zoeken tegen een achtergrond van duizenden sterren. Het was zeker één van de lastigste waarnemingen die we ooit hebben gedaan.”

2021 QM1 gezien tegen een achtergrond van duizenden schitterende sterren. De rode kruisen geven de baan van de potentieel gevaarlijke planetoïde weer. Afbeelding:
ESO/O. Hainaut

Uiteindelijk slaagden de onderzoekers erin 2021 QM1, de meest lichtzwakke planetoïde die ooit is waargenomen, te vinden. Voor je beeldvorming, het licht van 2021 QM1 is 250 miljoen keer zwakker dan dat van de zwakste sterren die je vanaf een donkere plek met het blote oog kunt zien.

Gevaar geweken
Dankzij de nieuwe waarnemingen wist het team het pad van de potentieel gevaarlijke aardscheerder vervolgens verder te verfijnen. En we kunnen opgelucht ademhalen. Want 2021 QM1 blijkt toch niet op ramkoers met de aarde te liggen. Tenminste, niet in de komende eeuw.

Het betekent dat het gevaar wat betreft 2021 QM1 is geweken. Maar daarmee hebben we onszelf nog niet volledig veilig gesteld. Ondertussen zijn er in ons zonnestelsel al een miljoen planetoïden ontdekt, waarvan er bijna 30.000 langs de aarde zullen scheren. Dit is bovendien nog maar het topje van de ijsberg; volgens astronomen bestaan er waarschijnlijk ook nog veel (kleinere) ruimtestenen die we niet in het vizier hebben. Wetenschappers kijken dan ook voortdurend omhoog en speuren de nachtelijke hemel af naar mogelijke gevaarlijke aardscheerders, zodat we het ruim van te voren zullen weten als er toch eentje met een noodvaart op de aarde afstevent.

Bronmateriaal

"Impact in 2052 ruled out as ESA counts down to Asteroid Day" - ESA

Afbeelding bovenaan dit artikel: Science Photo Library (via canva.com)

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd