Uit onderzoek is gebleken dat slangen niet alleen grondtrillingen voelen, maar ook op luchtgeluid reageren – en dus waarschijnlijk ook jouw stem kunnen horen.
Het is een populaire aanname dat slangen niets kunnen horen. En op zich is dat ook niet zo gek gedacht. Slangen hebben namelijk geen uitwendig gehoororgaan zoals zoogdieren. “Omdat slangen geen oren hebben, denkt men vaak dat ze doof zijn en dat ze alleen trillingen kunnen voelen,” zegt onderzoeker Christina Zdenek. “Maar in onze studie ontdekten we dat slangen wel degelijk reageren op geluidsgolven die door de lucht reizen.”
Studie
In de studie verzamelden de onderzoekers negentien verschillende soorten in gevangenschap gefokte slangen, die tot vijf verschillende families behoren. De slangen werden in een geluidsdichte kamer geplaatst en kregen één voor één verschillende geluidsfrequenties te horen. “We speelden één geluid af dat grondtrillingen veroorzaakte en twee geluiden die alleen door de lucht reisden,” vertelt Zdenek. “Op deze manier konden we beide soorten ‘gehoor’ testen; hun tactiele gehoor, waarbij slangen hun buikschubben gebruiken om trillingen te voelen en hun vermogen om geluiden die enkel door de lucht reizen te horen, met behulp van hun binnenoor.”
Horen
Uit de bevindingen blijkt dat slangen meer kunnen horen dan je waarschijnlijk denkt. Zo toonde het onderzoek aan dat de slangen niet alleen grondtrillingen voelen, maar ook op luchtgeluid reageren. “Mogelijk horen ze ook menselijke stemmen,” zegt Zdenek.
Reactie
De reactie was overigens wel sterk afhankelijk van het soort slang. “Alleen de woma python had de neiging om naar het geluid toe te bewegen,” vertelt Zdenek. “Maar taipans, bruine slangen en met name doodsadders ontweken het geluid liever.” Bovendien reageerden taipans vaak defensiever en waren ze meer op hun hoede wanneer ze een geluid opvingen.
Reden
Volgens Zdenek zijn deze verschillende reacties waarschijnlijk het gevolg van miljoenen jaren aan evolutie, gericht op het bevorderen van hun overleving en voortplanting. “Woma pythons zijn bijvoorbeeld grote nachtelijke slangen,” legt Zdenek uit. “Ze hebben minder vijanden en hoeven daardoor ook minder voorzichtig te zijn dan kleinere slangen. Mogelijk waren ze daarom minder bang om geluiden te benaderen. Daarentegen moeten taipans beter uitkijken voor bepaalde roofdieren, zoals vogels. Hun zintuigen lijken dan ook veel gevoeliger.”
Veranderen
De bevindingen, gepubliceerd in het vakblad PlOS ONE, dagen de lang bestaande veronderstelling dat slangen doof zijn en geen pratende of schreeuwen mensen zouden kunnen horen, uit. De studie neemt nu alle twijfel daarover weg. Daarnaast kunnen de resultaten tevens onze kijk op hoe slangen op geluid reageren, veranderen. Meer onderzoek is echter nodig om dit verder te verduidelijken. “We weten eigenlijk maar heel weinig over slangen en hoe ze in verbinding staan met hun leefomgeving,” zegt Zdenek. “Maar uit ons onderzoek blijkt dat geluid een belangrijk onderdeel kan zijn van hun zintuiglijke repertoire.”
Onderzoekers hopen in vervolgonderzoek onze kennis over slangen verder uit te breiden. Al geven deze reptielen hun geheimen niet zomaar prijs. “Het zijn zeer kwetsbare en schuwe dieren die zich meestal verstoppen,” zegt Zdenek. “We moeten nog veel over ze leren.”
…slangen niet de enige dieren zijn waarvan verondersteld werd dat ze niets konden horen? Ook over spinnen werd gedacht dat ze – vanwege de afwezigheid van oren – doof waren. Er wordt echter steeds vaker aangetoond dat een aantal spinnensoorten prima kunnen horen. Sterker nog, sommige spinnetjes beschikken zelfs over een heus uitmuntend gehoor. Lees hier snel verder!
