Tot die conclusie komen Nederlandse onderzoekers nadat ze 4000 tumoren analyseerden en nagingen welke bacteriën daarin te vinden waren en hoe die de interactie aangaan met kankercellen en hun omgeving.
Bacteriën zijn overal. En ze zijn ook in en op ons lichaam goed vertegenwoordigd: geschat wordt dat ons microbioom – de verzameling micro-organismen in en op ons lichaam – uit zo’n 100 miljard bacteriële cellen bestaat. Veel van die bacteriën spelen een belangrijke rol in ons lichaam en onze gezondheid. Zo helpen ze in de darmen bijvoorbeeld om ons voedsel te verteren en staan ze elders ons immuunsysteem weer bij in de strijd tegen ziekteverwekkers.
Tumor
Maar bacteriën zijn nog op veel meer plekken in het lichaam te vinden. Zo bevinden ze zich bijvoorbeeld bij kankerpatiënten ook in tumoren. Dat is al langer bekend en wetenschappers zijn met behulp van nieuwe technieken ook al druk bezig om na te gaan om wat voor bacteriën het dan precies gaat. Onduidelijk is echter nog altijd hoe die bacteriën in de tumoren terecht komen en wat ze daar precies doen. En daarmee blijft ook onduidelijk in hoeverre ze van invloed zijn op de kankercellen en kankerbehandelingen.
Onderzoek
Om daar wat meer over te weten te komen, heeft een onderzoeksteam onder meer bestaande uit wetenschappers van het Nederlandse Kanker Instituut nu 4000 tumoren geanalyseerd en geprobeerd om de bacteriën die in deze tumoren huisden, te identificeren. Hun bevindingen zijn terug te lezen in het blad Cell.
Uitzaaiing
Omdat veel kankerpatiënten uiteindelijk overlijden door uitzaaiingen, besloten de Nederlandse onderzoekers zich niet te richten op primaire tumoren, maar op uitzaaiingen: kwaadaardige tumoren die ontstaan uit een bestaande tumor. De wetenschappers bestudeerden 4000 van deze tumoren, veroorzaakt door 26 verschillende typen kanker. Ze analyseerden het in de tumor aanwezige DNA om zo helder te krijgen welke bacteriën in de tumoren huisden.
Darmen
Het onderzoek leverde al snel een verrassing op, zo vertelt onderzoeker Thomas Battaglia. “Verrassend genoeg zijn het niet alleen uitzaaiingen van darmkanker die veel bacteriën herbergen.” Dat zou je misschien verwachten, omdat de meeste bacteriën in de darmen huizen, vanwaar ze mogelijk vrij gemakkelijk met de uitzaaiingen mee kunnen reizen naar een plek elders in het lichaam. Maar ook kwaadaardige tumoren die ontstaan zijn uit een tumor die zich niet in de darmen bevindt, kunnen dus behoorlijk wat bacteriën herbergen.
Therapie
En die bacteriën kunnen vervolgens van invloed zijn op de effectiviteit van een kankerbehandeling, zo ontdekten de onderzoekers. Zo bleken patiënten met longkanker die de bacterie Fusobacterium in hun uitzaaiingen hadden zitten minder goed te reageren op immuuntherapie dan mensen zonder die bacterie. Ook viel het de onderzoekers op dat een grotere diversiteit aan bacteriële cellen meestal gepaard ging met een grotere activiteit van de aangrenzende kankercellen.
Het zijn belangrijke bevindingen, vindt onderzoeker Iris Mimpen. “Ons werk opent deuren als het gaat om het verkennen van nieuwe behandelmethoden, die bijvoorbeeld gericht zijn tegen bacteriën die de tumor wellicht helpen. En het helpt ons om te begrijpen hoe de complexe omgeving van een tumor – een gebied waarin allerlei soorten cellen, waaronder bacteriën samenleven en elkaar beïnvloeden – werkt.”
