Vergeet begraven of cremeren – mogelijk zetten we ons ontzielde lichaam in de toekomst om in compost

Nabestaanden kunnen deze grond vervolgens gebruiken om een plant of boom in hun achtertuin te laten groeien.

Als het einde nabij is kun je op dit moment kiezen om of begraven te worden, of je lichaam te laten cremeren. Maar wat als er een derde mogelijkheid op het toneel zou verschijnen, die ook nog eens beter is voor het milieu? De firma Recompose stelt zo’n alternatieve methode voor. Zij willen het ontzielde lichaam omzetten in compost, om zo jezelf letterlijk terug te geven aan de aarde.

Mogelijkheden
De keuze over wat je wilt met je lichaam nadat je bent overleden, is een heel persoonlijke.
“Mensen die kiezen voor een begrafenis doen dat vaak vanuit een culturele of religieuze achtergrond,” vertelt rouwcoach Ed van der Vight aan Scientias.nl. “Crematie wordt veelal ingegeven door praktische overwegingen zoals ‘ik wil niet dat de nabestaanden jarenlang een graf bij hoeven te houden’. Maar soms ook uit emotionele redenen: ‘dan kan ik de as van de nabestaande dicht bij me houden of juist uitstrooien’.” Maar ook hierin merkt Van der Vight op dit moment een verschuiving. “Natuurbegraafplaatsen zijn steeds meer in opmars,” zo vertelt hij, “omdat dit verbondenheid met de natuur, teruggeven aan de natuur, rust en eeuwigheidswaarde geeft. Dat vinden steeds meer mensen belangrijk.”

Recompose
Recompose gaat hierin nog een stapje verder. Het proces is gebaseerd op de traditionele principes van dit soort natuurlijke of ‘groene’ begrafenissen. Maar in plaats van het lichaam permanent te begraven, wordt het in herbruikbare zeshoekige vaten gelegd. Vervolgens wordt het stoffelijk overschot voorzichtig omgezet in compost. Dit duurt ongeveer een maand. Wanneer het proces is voltooid, kunnen nabestaanden een deel van de gecreëerde grond mee naar huis nemen om bijvoorbeeld een boom in te planten. Alle resterende grond zal uitgestrooid worden in de tuinen van Recompose zelf. Op deze manier worden menselijke resten gebruikt om na de dood nieuw leven te voeden en ons eraan te herinneren dat al het leven met elkaar is verbonden.

Potgrond
Niets van het lichaam gaat verloren, want alle lichaamsdelen worden omgezet in compost, inclusief botten en tanden. “Dit komt omdat ons systeem de perfecte omgeving biedt voor microben en nuttige bacteriën om alles vrij snel af te breken,” zo schrijft Recompose op hun website. “Door de verhouding koolstof, stikstof, zuurstof en vocht te regelen, creëert ons systeem de perfecte omgeving voor deze diertjes om in te gedijen.” In totaal wordt er ongeveer een kubieke meter grond omgezet per persoon. En dat is eigenlijk best veel. Dit materiaal lijkt volgens Recompose sterk op de potgrond die je bij een tuincentrum kunt kopen. “Aan het einde van het proces is er alleen nog zachte, mooie grond over.”

De overledene wordt in een doek gewikkeld en in een kist met houtschors gelegd. Het lichaam wordt vervolgens in een zeshoekig vat geplaatst. Het duurt ongeveer een maand voordat het lichaam volledig is omgezet in grond. Afbeelding: Olson Kundig

Duurzaam
Deze alternatieve methode is veel milieuvriendelijker dan de huidige uitvaartmogelijkheden. Begraven worden op een begraafplaats neemt bijvoorbeeld heel wat ruimte in beslag en bij crematie wordt er kooldioxide uitgestoten in de atmosfeer. “Het betekent dat deze praktijken waardevol land in beslag nemen, de lucht en bodem vervuilen en op die manier bijdragen aan klimaatverandering,” zo schrijft Recompose. “Door menselijke resten om te zetten in grond, minimaliseren we afval, vermijden we vervuiling en voorkomen we de uitstoot van CO2 door crematie en door de productie van kisten en grafstenen. Bovendien helpt het om de relatie met de natuurlijke cycli te versterken en tegelijkertijd de aarde te verrijken.”

Aanvulling
Hoewel deze nieuwe vorm veel potentie heeft, is het op dit moment nog niet legaal. Daar gaat vanaf mei dit jaar in de Verenigde Staten verandering in komen. En wie weet of het daarna ook zal overwaaien naar Nederland. Wat dat betreft zou het een mooie aanvulling kunnen zijn op de reeds bestaande methoden. “Ik zie deze nieuwe mogelijkheid als tussenvorm waarbij het teruggeven aan de natuur en ook het dichtbij kunnen houden en uitstrooien mogelijk zijn,” zegt Van der Vight. Bovendien zou deze alternatieve methode ook in Nederland aanhang kunnen krijgen. “Ik verwacht dat deze nieuwe manier van afscheid nemen van het fysieke lichaam voor sommige mensen een goede aanvulling kan zijn op de keuze begraven of cremeren,” voorspelt Van der Vight. “Bijvoorbeeld voor mensen die het belangrijk vinden om hun ecologische voetafdruk te verkleinen.”

Rouwproces
De vraag is of de methode ook invloed heeft op het rouwproces van nabestaanden. Want door grond mee naar huis te nemen en hier weer ander leven van te laten bloeien, zou best bepaalde gevoelens los kunnen maken. Toch is Van der Vight hier niet zo zeker van. “Het verdriet en de pijn die mensen ervaren zal er niet minder door worden,” zo zegt hij. “Wat wel kan helpen is dat mensen open zijn over de manier waarop zij graag afscheid willen nemen. Dat maakt het voor de nabestaanden makkelijker. Meer bekendheid geven aan de mogelijkheden die er zijn draagt ook bij aan het toegankelijker en bespreekbaarder maken van de onderwerpen sterven, rouw en verlies. In die zin zie ik dit ook als een positieve ontwikkeling.”

Afschrikwekkend
Maar de methode kan voor sommige mensen ook afschrikwekkend zijn. “Op de foto zie ik een overledene die in een doek is gewikkeld en op een bed van boomschors ligt,” zegt Van der Vight. “Die vorm van afscheid nemen wijkt nogal af van de vorm die in Nederland gebruikelijk is met een overledene in een kist.” Bovendien kan het idee dat het lichaam ‘gecomposteerd’ wordt ook een ontzette reactie opwekken. “Ik kan me voorstellen dat mensen denken dat je een dierbare ‘op de composthoop gooit’,” aldus Van der Vight.

Recompose ziet dit anders. Zij betogen dat het juist een mooie manier is om het ontzielde lichaam weer helemaal één te maken met de natuur. Daarnaast wordt er telkens wanneer iemand deze nieuwe methode verkiest boven een begrafenis of crematie, ongeveer een ton CO2 bespaard. En dat zal wellicht veel mensen aanzetten om voor deze optie te kiezen. En jij?

Bronmateriaal

"Recompose" - Recompose

Interview met Ed van der Vight

Afbeelding bovenaan dit artikel: MOLT Studios

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd