Laat je man al zijn kleren liggen waar hij ze uittrekt, terwijl jij zelfs je sokken op kleur sorteert? Doe jij het licht uit op feestjes, terwijl je geliefde het liefst op de bank een filmpje kijkt? En beklimt je partner de hoogste bergtoppen, waar jij geniet van een dutje op het strand? Dat kán, maar de kans is een stuk groter dat jullie juist dezelfde eigenschappen en gewoontes hebben.
Dat blijkt uit een megastudie van de Boulder University. De Amerikanen namen meer dan 130 karaktertrekken onder de loep bij miljoenen koppels over een periode van meer dan een eeuw. “Onze bevindingen tonen aan dat het inderdaad zo is dat koppels eerder op elkaar lijken dan van elkaar verschillen”, vertelt hoofdonderzoeker Tanya Horwitz. Om precies te zijn, geldt voor 82 tot 89 procent van de onderzochte eigenschappen dat partners vaker hetzelfde zijn dan verschillend. En dat gaat op voor zaken als politieke voorkeur en intelligentie, maar ook voor de leeftijd waarop iemand voor het eerst seks heeft en drinkgewoonten. Voor slechts 3 procent van de eigenschappen gold dat tegenpolen elkaar aantrekken.
Even slim
De onderzoekers voerden een meta-analyse uit van 199 studies, waarin 22 eigenschappen zijn bestudeerd. De eerste studie stamt uit 1903. Daarnaast deden ze nog zelf onderzoek met behulp van de data uit de UK Biobank naar 133 karaktertrekken, waarvan sommigen zelden bestudeerd zijn.
In beide studies bleken politieke en religieuze overtuigingen, opleidingsniveau en IQ het meest overeen te komen bij partners. Ook bleken geliefden elkaar uit te zoeken op middelengebruik. Vooral zware rokers, zware drinkers en geheelonthouders kiezen graag voor iemand die daar hetzelfde in staat. Lengte, gewicht, gezondheid en persoonlijkheid maakten ook uit, maar daarvoor was het verband veel kleiner. Voor een karaktertrek als extraversie was er geen enkele correlatie. “Mensen hebben vaak allerlei theorieën over dat extraverte mensen juist van introverten houden of juist een even extraverte geliefde zoeken, maar de waarheid is dat het niet uitmaakt. De kans is even groot dat een extravert met een introvert eindigt als met iemand die net zo extravert is”, aldus Horwitz.
Assepoester
Waar komt dat hele idee van ‘opposites attract’ dan vandaan? “Ik denk dat het komt, omdat we romantische relaties idealiseren”, legt de wetenschapper uit aan Scientias.nl. “We zien twee partners als complementair of de twee helften van een geheel. Mensen in een relatie, zeker met kinderen, moeten ook het werk verdelen. Vaak is er eentje kostwinner, terwijl de ander – vaak de vrouw – voor de kinderen zorgt en huishoudelijk werk doet.” Zo vullen ze elkaar aan door verschillende taken uit te voeren, maar in werkelijkheid lijken ze vooral op elkaar.
“Als het gaat om opleiding, middelengebruik, persoonlijke waarden en de meeste andere eigenschappen waren mensen in een relatie meer hetzelfde dan verschillend. Dat zal de meeste mensen ook niet zo verrassen, aangezien ze daar zoveel voorbeelden van zien in hun dagelijks leven, zoals religieuze mensen die met een religieuze partner trouwen”, aldus Horwitz. “Ik denk ook dat dit de reden is dat mensen zo graag naar films en series kijken waar tegenpolen toch samenkomen. Of dat nu een serie is waarbij de populaire cheerleader en de impopulaire nerd verliefd worden of dat het gaat om een Assepoester-romance, we houden van de fantasie, omdat het zo anders is dan onze realiteit en de echte koppels die we om ons heen zien.”
De morgenstond
Uiteindelijk kwamen uit het eigen onderzoek welgeteld drie eigenschappen naar voren waarbij inderdaad geldt dat tegenpolen elkaar aantrekken. Ten eerste gaan ochtendmensen net iets liever met avondmensen en andersom. Ten tweede zoeken zorgelijke en zorgeloze mensen elkaar graag op en ten derde blijken mensen met hoorproblemen vaker een relatie te hebben met mensen die wel goed horen. “Als je kijkt naar neurotische of extraverte mensen is de kans bijna net zo groot dat je een relatie krijgt met iemand die daarin anders is dan jij in plaats van hetzelfde. Het komt echter heel weinig voor dat mensen wat betreft bepaalde eigenschappen juist vaker samen zijn met iemand die anders is. Ik vond het dan ook het meest verrassend dat avondmensen gemiddeld iets vaker een relatie hebben met ochtendmensen en vice versa”, aldus Horwitz.
Even oud
Terug naar de overeenkomsten: stel je zoekt nog een partner dan kun je toch het beste iemand van ongeveer je eigen leeftijd kiezen. De eigenschap waarbij koppels het meest overeenkwamen, bleek het geboortejaar, al was er zelfs een correlatie met het aantal sekspartners dat iemand heeft gehad en of je borstvoeding kreeg als baby. “Deze bevindingen wijzen uit dat er zelfs in situaties waarin we denken dat we een keus hebben, toch mechanismen zijn achter de schermen waar we ons niet volledig bewust van zijn”, zegt Horwitz.
Gevolgen voor de lange termijn
Want het is niet zo dat we heel doelbewust op zoek gaan naar een partner die zoveel mogelijk op ons lijkt. Je komt elkaar bijvoorbeeld tegen bij een hobby, die je allebei leuk vindt, je groeit op in hetzelfde gebied, of je gaat steeds meer op elkaar lijken naar mate je langer samen bent. Dit kan gevolgen hebben op de lange termijn, stellen de onderzoekers. Stel dat kleine mensen vaker kinderen krijgen samen en grote mensen ook. Dan krijg je in volgende generaties dus meer grote en kleine mensen en minder mensen van gemiddelde lengte. Hetzelfde geldt voor andere kenmerken. Het kan ook sociale gevolgen hebben. Zo gebeurt het steeds vaker dat mensen met hetzelfde opleidingsniveau een relatie krijgen. Dat kan in theorie de ongelijkheid vergroten.
De onderzoekers waarschuwen wel dat de gevonden verbanden bescheiden zijn en niet moeten worden overdreven of misbruikt om een bepaalde agenda te promoten. Het verschilt ook per land en per periode welke eigenschappen sterk correleren. “We hopen dat mensen de data gebruiken om hun eigen analyse te maken en te leren over hoe en waarom mensen een relatie met elkaar aangaan”, klinkt het tot besluit.
