Normaal gesproken constateren psychologen psychische aandoeningen met behulp van vragenlijsten en gesprekken, maar voor posttraumatische stressstoornis (PTSS) is er nu een eenvoudige bloedtest.
Aan de hand van vier bloedwaardes kan worden vastgesteld of iemand PTSS heeft of veel risico loopt om de ziekte te krijgen. Ook kan het effect van de behandeling worden gemeten aan de hand van deze zogenoemde biomarkers.
PTSS herkennen
PTSS kennen we vooral van militairen die getraumatiseerd zijn geraakt door hun ervaringen op het slagveld, maar eigenlijk kan iedereen PTSS oplopen door een traumatische gebeurtenis. De diagnose wordt op dit moment gesteld op basis van symptomen, zoals flashbacks, slaap- en concentratieproblemen, negatieve gedachten, geheugenproblemen en het vermijden van stressvolle situaties, die negatieve emoties oproepen. Het is soms lastig om PTSS vast te stellen, omdat andere stoornissen vergelijkbare symptomen kunnen hebben. Ook kan het moeilijk zijn om de voortgang van de behandeling te monitoren. Een betrouwbare bloedtest is dan dus ideaal.
Amerikaanse soldaten
Meer dan duizend Amerikaanse soldaten deden mee aan het experiment, waarbij vier biologische markers die in verband worden gebracht met PTSS over een langere periode voor en na een internationale missie zijn bijgehouden. “De studie geeft waardevolle inzichten in de fysieke sporen die PTSS achterlaat en de effectiviteit van interventies. Met deze data kunnen we de richtlijnen voor behandeling verbeteren en sneller tot de juiste diagnose komen. Het is dan mogelijk om eerder in te grijpen en de ernst van de klachten te verminderen of zelfs het ontstaan van PTSS te voorkomen”, zegt onderzoeker Stacy-Ann Miller.
Biomarkers
Biomarkers geven informatie over biologische processen in het menselijk lichaam. De waardes zijn een afspiegeling van de gezondheid van onder meer de organen. Allerlei ziektes kunnen worden opgespoord via afwijkende bloedwaardes, zelfs dus psychische aandoeningen zoals PTSS. Het team nam op drie momenten bloed af bij de soldaten: tien maanden voor uitzending, drie dagen na terugkeer van de buitenlandse missie en drie tot zes maanden na de mogelijk traumatische ervaring.
Hun bloed werd telkens gecontroleerd op vier biomarkers die al in eerder onderzoek gelinkt zijn aan stress, depressie, angsten en psychische stoornissen. Die vier markers zijn glycolitische capaciteit, een waarde die aangeeft hoe goed het lichaam suiker kan omzetten in energie, arginine, een aminozuur dat een rol speelt bij het immuunsysteem en het hart- en vaatstelsel, serotonine, een neurotransmitter die onder andere de slaap- en gemoedstoestand helpt te reguleren en als laatste glutamaat, dat een rol speelt bij leerprocessen en het geheugen.
Mentale weerbaarheid
De onderzoekers verdeelden de soldaten vooraf in vier groepen, afhankelijk van PTSS-symptomen en mentale weerbaarheid. Vervolgens namen ze op verschillende momenten de bloedtests af, waarna de gemiddelde uitslagen van de vier biomarkers per groep konden worden berekend en vergeleken.
De glycolitische capaciteit en glutamaatwaardes waren duidelijk verhoogd bij de PTSS-groep en de groep die een verhoogde kans had op PTSS, terwijl de serotonine- en argininewaardes juist lager uitvielen, vergeleken met de mentaal meer weerbare groepen. Met deze simpele bloedtest op basis van de vier biomarkers kunnen zo mensen met een hoge kans op PTSS worden geselecteerd, wat het een stuk makkelijker maakt om de diagnose te stellen. De studie zorgt volgens de onderzoekers zo voor een verbeterd begrip van de oorzaken en effecten van PTSS.
Betere behandelmethode
“Een dieper inzicht in de onderliggende biologische mechanismen van de stoornis biedt de mogelijkheid om een betere PTSS-screening en betere zorg voor patiënten te ontwikkelen”, legt Miller uit. “De volgende stap is om de conclusies uit het onderzoek om te zetten in doelgerichte behandelplannen. Het is belangrijk om verschillende subtypes van de aandoening nauwkeuriger te identificeren. Ook daarbij kan onze bloedtest van nut zijn. Patiënten kunnen op veel verschillende manieren reageren op behandelingen.” Als dat beter in kaart is gebracht, kunnen patiënten op basis van hun bloedtest een bepaalde behandeling krijgen.
