Iedereen die weleens een voetbalwedstrijd heeft bezocht, kent de term ‘thuisfluiter’ wel. Dit is een scheidsrechter die het thuisspelende team met zijn beslissingen bevoordeelt. Maar bestaat dit thuisvoordeel nog steeds als er geen publiek aanwezig is?
De coronarestricties boden Britse onderzoekers in 2020 een unieke kans: ze konden onderzoek doen naar het effect van voetbalpubliek op het gedrag van scheidsrechters in de vier professionele voetbalcompetities van Engeland – waarvan de Premier League de hoogste is – en zagen dat er zonder toeschouwers geen sprake meer was van thuisvoordeel. Ze analyseerden onder andere de hoeveelheid gele en rode kaarten die werden uitgedeeld in het seizoen 2020-2021 en vergeleken die met de tien ‘normale’ seizoenen ervoor.
Er was in het coronaseizoen geen enkel patroon van ‘thuisfluiten’ te zien in de vier profleagues, terwijl in de seizoenen 2010-2011 tot en met 2019-2020 aanzienlijk meer kaarten waren uitgedeeld aan de uitspelende ploegen. Vooral in de lagere competities en in de eerdere seizoenen was het verschil groot. In 2018 en 2019 bleken Premier League-scheidsrechters minder vatbaar voor de invloeden van het thuispubliek. Dit suggereert dat de scheidsrechterstraining en voorbereiding op de wedstrijden steeds professioneler worden. Dat zorgt ervoor dat de arbiter een sterke mate van ‘immuniteit’ heeft voor het intimiderende thuispubliek. In de lagere competities was dit effect niet te zien.
Manipulatie door thuispubliek
De wetenschappers concludeerden dat het thuispubliek in staat is om invloed uit te oefenen op bijna alle scheidsrechters. Alleen de allerbesten blijven koel en kunnen de wedstrijd neutraal leiden. Professor Alan Nevill legt uit: “Onze studie levert overweldigend bewijs dat het publiek in staat is om professionele scheidsrechters te manipuleren, die daardoor aanzienlijk meer rode en gele kaarten toekennen aan de bezoekende club, vergeleken met de thuisclub. Dit effect verdwijnt als sneeuw voor de zon, als er geen publiek aanwezig is bij de wedstrijd.”
De studie laat zien hoe belangrijk een goede training en ontwikkeling is voor scheidsrechters, zodat ze weerbaar zijn en de wedstrijden eerlijk kunnen leiden. Met deze inzichten kunnen ook op lagere niveaus nieuwe trainingsmethodes ingezet worden om het thuisvoordeel zo veel mogelijk te elimineren. “Onze bevindingen leveren krachtig bewijs dat het thuispubliek in veel gevallen echt de twaalfde man kan zijn door hun fanatieke steunbetuigingen. Ze kunnen alleen de allerbeste scheidsrechters niet manipuleren”, legt onderzoeker Tom Webb uit.
Professionalisering
“Het is interessant dat Premier League-scheidsrechters minder vatbaar lijken te zijn dan de minder ervaren scheidsrechters in lagere divisies. Hier zijn verschillende redenen voor. In de Premier League wordt meer tijd en geld vrijgemaakt om de wedstrijden zo eerlijk mogelijk te laten verlopen. Zo zijn er bijvoorbeeld psychologen ingezet om de scheidsrechters weerbaarder te maken, en zijn een aantal technologische innovaties ingevoerd, zoals doellijntechnologie en de video-assistent-scheidsrechters (VAR), om scheids- en grensrechters te helpen in en om het veld”, aldus Webb. “Bovendien heeft de enorm toegenomen populariteit van de Premier League geleid tot meer investeringen in professionele scheidsrechters en een grotere kloof tussen hen en de scheidsrechters die actief zijn in de lagere competities.”
Meer steun op lagere niveaus
“Het is duidelijk dat er effectievere trainingsvoorzieningen nodig zijn voor scheidsrechters die niet in de Premier League fluiten. Dit kan op een aantal manieren. Ten eerste is het belangrijk dat deze scheidsrechters trainen op de verschillende facetten van thuisvoordeel, zodat ze meer inzicht krijgen in de manier waarop hun beslissingen in de wedstrijd tot stand komen. Ook moeten zij leren om de druk van de menigte buiten te sluiten en zodoende beter om te gaan met het rumoerige en soms vijandige thuispubliek”, zegt bewegingswetenschapper Alastair Pearson.
“Er zou een breder en meer gestructureerd mentorprogramma moeten komen voor scheidsrechters op de lagere niveaus om in contact te komen met meer ervaren officials. Ook zouden ze vaker stage kunnen lopen bij wedstrijden in hogere competities als onderdeel van hun leerproces. Verdere financiële investeringen zijn cruciaal om ervoor te zorgen dat scheidsrechters hun vaardigheden blijven ontwikkelen. We pleiten voor meer psychologische ondersteuning voor scheidsrechters die actief zijn op het derde en vierde profniveau”, besluit Pearson.
