Hoeveel vrienden heb jij? En dan hebben we het niet over alle Facebookvrienden die je al tijden niet meer direct in de ogen hebt gekeken. Waarschijnlijk kun je de echte vrienden wel op één hand tellen. Dat geldt voor Amerikanen van middelbare leeftijd nog meer dan voor even oude Europeanen. Wetenschappers spreken zelfs van een eenzaamheidskloof.
Uit onderzoek uit 2016 van Oxford bleek al dat de hoeveelheid hechte vriendschappen sterk afhangt van leeftijd en geslacht. De piek ligt daarbij rond de 25 jaar. Jongere mensen hebben gemiddeld meer sociale contacten dan oudere en mannen meer dan vrouwen. Gedurende je leven dunt je sociale netwerk dus uit – waarschijnlijk vanwege werk, samenwonen en gezin – maar vanaf een leeftijd van 45 groeit het aantal contacten weer een beetje.
Slecht voor de gezondheid
Maar dat blijkt dus behoorlijk anders te liggen in de VS vergeleken met Europa, blijkt uit nieuw Amerikaans onderzoek. Amerikanen tussen de 45 en 65 jaar zijn gemiddeld veel eenzamer dan Europeanen. Deze eenzaamheidskloof komt onder meer voort uit verschillen in normen en waarden, de kwaliteit van het sociale vangnet, zwakkere familiebanden en inkomensongelijkheid.
“Eenzaamheid wordt wereldwijd gezien als een probleem voor de volksgezondheid, omdat het slecht is voor het immuunsysteem en de kans op depressie, chronische ziekten en sterfte vergroot”, zegt hoofdonderzoeker Frank Infurna van de Arizona State University. “Ons onderzoek laat zien dat mensen zich op middelbare leeftijd in bepaalde landen eenzamer voelen dan in andere.” Daar moeten we iets aan doen, vindt de onderzoeker.
Eenzaamheidsepidemie
In de Verenigde Staten is er steeds meer aandacht voor de ‘epidemie van eenzaamheid en isolatie’, en landen als het Verenigd Koninkrijk en Japan hebben zelfs ministers aangesteld om dit probleem aan te pakken. Daarom besloten de onderzoekers enkele langlopende onderzoeken uit de VS en dertien Europese landen te vergelijken. In totaal waren er meer dan 53.000 deelnemers uit drie opeenvolgende generaties: de stille generatie (geboren voor 1940), babyboomers (geboren tussen 1941 en 1955) en generatie X (geboren tussen 1955 en 1970).
“Onze focus ligt op volwassenen van middelbare leeftijd, omdat zij de ruggengraat van de samenleving vormen. Eerder onderzoek toont daarbij aan dat de gezondheid van Amerikanen in deze leeftijdsgroep achterblijft bij andere geïndustrialiseerde landen”, legt Infurna uit. “Volwassenen van middelbare leeftijd dragen een groot deel van de lasten van de samenleving. Ze vormen het grootste deel van de beroepsbevolking en ondersteunen tegelijk de behoeften van jongere en oudere generaties in het gezin.”
Mogelijke verklaringen
De Amerikanen blijken dus aanzienlijk eenzamer dan hun Europese leeftijdsgenoten. En die kloof werd nog groter doordat jongere babyboomers en generatie X hun eenzaamheid meer zagen stijgen dan oudere babyboomers en de stille generatie. In totaal nam de eenzaamheid in de VS tussen 2002 en 2020 hard toe. Dat gebeurde ook in het Verenigd Koninkrijk en het Middellandse Zeegebied. Op de rest van het Europese vasteland bleef de eenzaamheid stabiel of daalde zelfs een beetje.
Hoewel de VS en Europa in veel dingen op elkaar lijken, zijn er ook (steeds kleiner wordende) verschillen. Zo is Amerika nog individualistischer, is het gebruik van social media er nog extremer en zijn de familiebanden zwakker: mensen wonen vaker ver weg van familie en vrienden. Allemaal zaken die het onderlinge contact verminderen. Daarbij helpen een gebrekkig sociaal vangnet, zoals betaalde kinderopvang of een goede uitkering, en toenemende inkomensongelijkheid ook niet mee.
Tijd voor actie
“Het is heel duidelijk dat eenzaamheid een wereldwijd probleem is voor de volksgezondheid, dat blijkt wel uit recente belangrijke adviesrapporten en de benoeming van ministers van Eenzaamheid in verschillende landen. We noemen het een epidemie – een uitbraak die zich snel verspreidt en veel mensen besmet – maar uit ons onderzoek blijkt dat eenzaamheid iets is wat er altijd al is geweest, en op veel plekken toeneemt. Het steekt regelmatig de kop op in gemeenschappen. We moeten er als samenleving daarom actief tegen strijden”, besluit Infurna.
