Het gaat al decennia niet bepaald lekker met de koraalriffen. Op allerlei mogelijke manieren proberen experts dan ook het koraal te herstellen. Daarvoor is monitoring belangrijk: als je niet weet waar het misgaat, kun je er ook niets aan doen. Onderzoekers luisteren daarom onder meer naar het geluid van de riffen. Dat blijkt op een wonderlijke manier te variëren.
De stijgende temperatuur van het zeewater en de verzuring van de oceanen hebben ervoor gezorgd dat de hoeveelheid koraal tussen 1950 en 2021 naar schatting is gehalveerd. Om het koraal te kunnen herstellen, is het nuttig om te weten waar het precies verdwijnt. Daarvoor wordt veel gewerkt met duikers, die samples nemen van riffen. Maar dat geeft eigenlijk een onvoldoende goed beeld, omdat dit maar op een beperkt aantal plekken gebeurt. Ook kan dit niet ’s nachts, terwijl de riffen dan het meest actief zijn.
Duizenden geluiden per minuut
Akoestische monitoring is veel eenvoudiger en kan wél ’s nachts plaatsvinden. Daarbij geldt globaal: hoe luider het lawaai van de vissen en andere zeedieren, hoe gezonder het rif. Een enkele geluidssensor kan per minuut honderden visgeluiden en zelfs duizenden geluiden van andere dieren oppikken.
Zo ontstaat een duidelijk beeld van de activiteit in het rif en kunnen al in een vroeg stadium veranderingen in de dierpopulaties en hun gedrag worden opgemerkt. Het geluidslandschap van koraalrif kan ook fungeren als een baken voor diepzeevissen en larven van schaaldieren, die er door worden aangetrokken. Zo zijn recente herstelwerkzaamheden geholpen door het kunstmatig afspelen van gezonde rifgeluiden.
De invloed van maanlicht
Maar om optimaal gebruik te kunnen maken van deze geluiden is het wel belangrijk dat onderzoekers precies weten hoe ze werken en wanneer het lawaai bijvoorbeeld harder of zachter klinkt. Iets wat ze nu ontdekt hebben na geluidsmetingen van de koraalriffen bij Hawaii is dat veranderingen van het maanlicht impact hebben op het volume.
Hoogfrequent geluid van vissen neemt toe als de maan schijnt, terwijl laagfrequent geluid van andere zeedieren juist afneemt bij maanlicht. Dit verschil in geluid tussen het moment dat de maan opkomt en ondergaat is waarschijnlijk een reactie op een veranderende hoeveelheid licht en niet bijvoorbeeld op getijdenschommelingen, aangezien eb en vloed niet synchroon lopen met het opkomen en ondergaan van de maan in dit gebied.
Veel onderzoek naar zonlicht
“De vissen en andere zeedieren reageren hoogstwaarschijnlijk op veranderingen van het licht, die worden veroorzaakt door het opkomen en ondergaan van de maan”, verklaart onderzoeker Daniel Duane aan Scientias.nl. “Er is al veel onderzoek dat aantoont dat deze dieren reageren op de zonsopgang en zonsondergang. Wij hebben nu ontdekt dat ze ook reageren op meer subtiele verschillen in licht, zoals die door de maan worden veroorzaakt.”
Door de toe- of afname van het maanlicht veranderde het geluidslandschap van de Hawaiiaanse koraalriffen behoorlijk. “Deze dieren produceren altijd een soort ‘koor’ dat ontstaat door veel overlappende geluidssignalen, vergelijkbaar met wat je hoort in een volle kamer waar veel mensen praten”, aldus Duane. “Veranderingen van dit koor kwamen waarschijnlijk door variaties in zowel het volume van het individuele geluid als het totaal aantal geluiden.” Met andere woorden: de dieren gingen minder hard lawaai maken en minder dieren in totaal produceerden geluid.
Indicatie voor visstand
Dat is een nuttige ontdekking. “We ontdekten dat sommige koraalrifgemeenschappen meer geluid maakten als de maan scheen, terwijl anderen juist lawaaiiger waren als de maan weg was. Door deze geluidslandschappen afzonderlijk van elkaar te bestuderen, kun je de bijdrage van verschillende gemeenschappen isoleren. Zo maakten zeedieren bijvoorbeeld meer geluid als de maan niet scheen. Als de hoeveelheid geluid als er geen maan is de komende vijf jaar afneemt, kan dat een indicatie zijn dat de populatie van de zeedieren ook afneemt”, aldus Duane.
Het klinkt nu allemaal heel vanzelfsprekend om op deze manier naar het koraal te ‘luisteren’, maar de onderzoeker was wel degelijk verrast door de resultaten. “Ik was er verbaasd over hoe extreem de reactie op maanlicht is. In veel gevallen zagen we binnen tien minuten nadat de maan opkwam of onderging veranderingen van de geluiden.”
‘s Nachts het actiefst
En dat soort informatie is handig om het koraal te kunnen herstellen. “Het observeren van de gezondheid van koraalriffen is belangrijk voor het herstel ervan, omdat we zo kunnen vaststellen welke riffen specifiek aandacht en onderhoud nodig hebben. Het monitoren van geluid is een efficiënte methode om de gezondheid van koraalrifgemeenschappen in de gaten te houden. De meeste rifdieren zijn ’s nachts het actiefst en dan is het te donker voor camera’s of duikers dus akoestische data zijn dan erg behulpzaam.”
