We weten al langer dat onderwijs belangrijk is voor veel aspecten van het leven. Maar nu is er een nieuw voordeel ontdekt: het kan je darmgezondheid bevorderen.
Een opleiding maakt je niet alleen slimmer, het beschermt ook je darmen. Dat concluderen onderzoekers nadat ze zich over gegevens van honderdduizenden mensen hadden gebogen. Het team ontdekte dat een hoger opleidingsniveau en een goede cognitieve functie het risico op darmaandoeningen aanzienlijk vermindert. “Dit betekent dat we hoger onderwijs meer zouden moeten aanmoedigen,” aldus onderzoeksleider Emmanuel Adewuyi.
Studie
In de grootschalige studie beoordeelden de onderzoekers het opleidingsniveau en andere cognitieve kenmerken – waaronder intelligentie, onderwijskwalificaties en cognitieve prestaties – van ruim 766.000 deelnemers. “Uit onze bevindingen blijkt een sterke genetische link (evenals een oorzaak-gevolg-relatie) tussen deze cognitieve eigenschappen en verschillende darmaandoeningen, waaronder maagzweren, spijsverteringsziektes zoals de gastro-oesofageale refluxziekte, ontstekingen van het maagslijmvlies, divertikelziekte en het prikkelbare darmsyndroom,” somt Adewuyi in gesprek met Scientias.nl op. “Hoge cognitieve prestaties correleren met een lager risico op darmaandoeningen.”
Overigens gaat het niet alleen om het onderwijs, maar ook om de relatie tussen cognitieve kenmerken (dus kenmerken die verband houden met ons denken, intelligentie en geheugenprestaties) en darmaandoeningen. Al eerder ontdekte Adewuyi een gedeelde genetische aanleg voor dementie (waaronder de ziekte van Alzheimer) met verschillende darmaandoeningen. Nu blijkt dat darmaandoeningen en de ziekte van Alzheimer niet alleen een gemeenschappelijke, genetische aanleg delen, maar ook op dezelfde manier worden beïnvloedt door genetische variaties die ten grondslag liggen aan het opleidingsniveau.
Waarom hoger opgeleiden minder vatbaar lijken voor darmaandoeningen? Adewuyi heeft wel een vermoeden. “Eerdere studies hebben bewijs geleverd dat een hoger opleidingsniveau en intelligentie bijdragen aan een verbeterde algehele gezondheid, waaronder een lager risico op veel aandoeningen en chronische ziektes, zoals dementie,” vertelt hij. “Sommige risicofactoren, zoals roken en zwaarlijvigheid, kunnen bijdragen aan het risico op darmaandoeningen. En dus kan het beschermende effect van een hogere cognitie ermee te maken hebben dat deze mensen minder snel roken of aan obesitas lijden. Bovendien is het ook mogelijk dat een hoger opleidingsniveau bijdraagt aan een hogere sociaaleconomische status en een beter gezondheidsbewustzijn.”
Genen
De onderzoeker plaatst daarbij wel een kanttekening. Zo vertelt hij dat zijn op genetica gebaseerde studie minder gevoelig is voor dergelijke omgevings- en levensstijlfactoren. “Een juiste verklaring is waarschijnlijk dat tevens genetische variaties die bijdragen aan een hoger opleidingsniveau verband houden met een lager risico op darmaandoeningen,” stelt Adewuyi. “Je genen hebben er dus ook mee te maken.”
Onderwijs
Volgens Adewuyi suggereren deze bevindingen dat onderwijs mogelijk een belangrijke manier is om het risico op darmaandoeningen te verminderen. “Een hoger opleidingsniveau kan de intelligentie en andere cognitieve vaardigheden verbeteren,” zegt hij. “Dit kan vervolgens voordelig zijn voor de algehele gezondheid. Daarom kan nieuw beleid mogelijk gericht zijn op het verhogen van het opleidingsniveau. Ook kan een verlenging van de duur van het onderwijs worden overwogen, naast het aanmoedigen van meer cognitieve training.”
Het gaat beide kanten op
Overigens blijkt dat de hersenen niet alleen de darmen beïnvloeden, het omgekeerde is ook het geval. “Gastro-oesofageale refluxziekte kan een risicofactor zijn voor cognitieve stoornissen,” zegt Adewuyi. “Onze studie onthult een causaal verband tussen deze darmaandoening en een verhoogd risico op cognitieve achteruitgang. Het is daarom belangrijk dat artsen zoeken naar tekenen of symptomen van cognitieve disfunctie bij patiënten met deze darmaandoening.” Dit kan ertoe leiden dat bijvoorbeeld dementie eerder wordt opgemerkt. Hierdoor kan er mogelijk al tijdig een diagnose worden gesteld, waardoor er ook eerder met gerichte behandelingen kan worden gestart.
Hersen-darm-as
De bevindingen uit de studie duiden op een sterke connectie tussen de darmflora en het brein, iets dat door sommige wetenschappers al langer wordt vermoed. Deze twee zouden eigenlijk non-stop met elkaar communiceren, een fenomeen dat ook wel de zogenaamde ‘hersen-darm-as’ wordt genoemd. “De hersen-darm-as verwijst naar een tweerichtingsverbinding tussen de cognitieve en emotionele centra van de hersenen en de werking van de darmen,” legt Adewuyi desgevraagd uit. “Wetenschappers beschrijven dit als een bidirectionele communicatie tussen het enterische zenuwstelsel (de darmen) en het centrale zenuwstelsel (de hersenen). Er wordt gesuggereerd dat deze connectie betrokken is bij de oorsprong en/of ontwikkeling van verschillende menselijke aandoeningen, zoals dementie. Dit zou te maken kunnen hebben met fysieke verbindingen via miljoenen zenuwen, verstoring van het darmmicrobioom en de productie en afgifte van verschillende chemicaliën (of neurotransmitters) in de darm.”
Deze connectie tussen je darmen en je hersenen heeft niet alleen betrekking op fysieke aandoeningen. Zo is al eerder gesuggereerd dat er tevens een verband bestaat tussen darmbacteriën en onze geestelijke gezondheid. De gedachte hierachter is dat het microbioom in de darmen effect heeft op je stemming en gedrag en vice versa. Zo kan stress een verandering in de hormoonhuishouding en zenuwgeleiding teweegbrengen en daarmee de samenstelling van de darmflora direct of indirect beïnvloeden. Het laat onomstotelijk zien dat de darmen voor meer zaken van belang zijn dan alleen de spijsvertering. Een gezonde darm is dus veel belangrijker dan je denkt.
