Een bestaand geneesmiddel lijkt een positief effect te hebben op ernstig zieke coronapatiënten.
Dat maakt het Leidse biofarmaceutische bedrijf Pharming vandaag bekend. Het draait allemaal om het middel RUCONEST®. Het middel werd onlangs bij wijze van proef toegediend aan vijf coronapatiënten die met een ernstige longontsteking kampten en niet reageerden op bestaande behandelingen. Na behandeling met RUCONEST® knapten ze echter alle vijf weer op.
Vervolgonderzoek
Het is veelbelovend. En alle reden voor vervolgonderzoek, zo laat Pharming weten. Er start dan ook een internationaal onderzoek, waaraan maximaal 150 patiënten zullen deelnemen. Het onderzoek moet volgens Michael Osthoff, behandelend arts in het Universitair Ziekenhuis van Basel en leider van het geplande onderzoek, onder meer inzicht gaan geven in de effectiviteit en veiligheid van het middel.
Eerste experiment
Het vervolgonderzoek volgt op een eerder, zeer kleinschalig onderzoek, dat eveneens in het Universitair Ziekenhuis van Basel plaatsvond. Vier mannen en één vrouw die tussen de 53 en 85 jaar oud waren, lagen in dat ziekenhuis met een ernstige, aan COVID-19 gerelateerde, longontsteking. Ze kregen allemaal de standaard behandeling, waarbij onder meer hydroxychloroquine en lopinavir/ritonavir werd toegediend. Hun situatie verbeterde echter niet. En daarop werd in het kader van ‘compassionate use‘ het middel RUCONEST® ingezet. De patiënten kregen een hoge startdosis en daarna nog drie kleinere doses. Bij vier patiënten verdween de koorts binnen 48 uur en namen de ontstekingswaarden in het bloed snel af. Niet lang daarna konden de vier patiënten – volledig hersteld – uit het ziekenhuis worden ontslagen. Eén patiënt had nog wat extra zuurstof nodig en werd tijdelijk op de IC aan de beademing gelegd, maar ook deze patiënt is inmiddels aan de beterende hand en niet langer op de IC te vinden.
Over het middel
RUCONEST® is een zogenoemde recombinante humane C1-esteraseremmer en wordt reeds ingezet om mensen met HAE te behandelen. HAE is een genetische aandoening, waarbij mensen het eiwit C1-esteraseremmer (C1INH) niet of nauwelijks aanmaken. Wanneer mensen dit eiwit niet of niet voldoende aanmaken, wordt het complementsysteem – dat samen met bijvoorbeeld antistoffen een belangrijke rol speelt in onze afweer tegen micro-organismen – overactief. En dat leidt tot zogenoemde angio-oedeemaanvallen, waarbij er acute en pijnlijke zwellingen in de weke delen (bijvoorbeeld de longen) ontstaan. RUCONEST® bestrijdt dat door de lage C1INH-niveaus te normaliseren.
Implicaties voor COVID-19
Maar hoe zijn COVID-19-patiënten nu precies bij het middel gebaat? Professor Bruno Giannetti, verbonden aan Pharming, legt uit: “Sommige van de gevaarlijke biochemische processen die optreden tijdens de verergering van een COVID-19-infectie tot een levensbedreigende longontsteking, worden waarschijnlijk veroorzaakt door complementactivering als onderdeel van een systemisch hyper-inflammatoir syndroom, ook wel bekend als ‘cytokinestorm’.”
De cytokinestorm waar Giannetti over spreekt, is inmiddels een bekende complicatie die we terugzien bij ernstig zieke coronapatiënten. “Cytokinen zijn eiwitten die we aanmaken als we geconfronteerd worden met ziektekiemen,” zo legde Anke Hyckriede, professor vaccinologie aan de Universiteit Groningen, eerder uit. “Dat is dus in principe een goed iets. Bij corona zien we dat er in sommige gevallen veel te veel cytokinen worden aangemaakt, we spreken dan van een cytokinestorm. Die stormen kunnen voor grote problemen zorgen in ons lichaam en behoorlijke ontstekingsreacties veroorzaken, bijvoorbeeld in de longen.” RUCONEST® lijkt die storm dus tot bedaren te kunnen brengen. “Een C1-remmer (zoals RUCONEST®, red.) heeft talrijke ontstekingsremmende eigenschappen, waaronder remming van het complement- en het contactsysteem. Een ‘compassionate use‘-behandeling bij enkele patiënten die leden aan COVID-19-longontsteking was daarom wetenschappelijk verantwoord en de voorlopige resultaten zijn zeer bemoedigend.”
Temeer omdat het middel bij de eerste vijf patiënten geen nadelige bijwerkingen had. Osthoff hoopt dat het middel in de toekomst vaker kan worden ingezet om ernstig zieke coronapatiënten te behandelen of een verslechtering van de toestand van coronapatiënten te voorkomen. Maar eerst moet er dus meer onderzoek plaatsvinden. Want er zijn nog veel vragen, zo vertelt Giannetti. “We dienen onder andere nog het juiste tijdstip voor de start van de RUCONEST®-behandeling en het optimale doseringsregime beter te identificeren.”
