Zo’n 23 miljoen kinderen zijn in 2020 niet ingeënt tegen vermijdbare kinderziektes; het hoogste aantal sinds 2009.
Door de uitbraak van het coronavirus hebben wereldwijd maar liefst 23 miljoen kinderen hun basisvaccinaties gemist. Tot die zorgelijke conclusie komt de WHO in een nieuw rapport. De meeste van deze kinderen – tot wel 17 miljoen – hebben waarschijnlijk in de loop van 2020 geen enkele prik ontvangen. En dat maakt de enorme ongelijkheid in de toegang tot vaccins almaar groter.
Hoogste aantal
Dat maar liefst 23 miljoen kinderen door corona hun prik zijn misgelopen, is zeer verontrustend. Dit zijn niet alleen 3,7 miljoen kinderen meer dan in 2019, het is bovendien het hoogste aantal sinds 2009. “Terwijl landen schreeuwen om COVID-19-vaccins, worden andere vaccins minder uitgedeeld,” zegt Tedros Adhanom Ghebreyesus, directeur-generaal van de WHO. “Hierdoor lopen kinderen het risico op verwoestende maar te voorkomen ziektes zoals de mazelen, polio of meningitis. Meerdere uitbraken van deze ziektes kunnen catastrofaal zijn voor gemeenschappen en de gezondheidsstelsels die al strijden tegen corona.”
Reden
De meeste kinderen die hun prik hebben gemist, leven in gemeenschappen die getroffen zijn door conflicten, wonen in afgelegen gebieden of in sloppenwijken. Vaak hebben ze te maken met meerdere ontberingen, waaronder een beperkte toegang tot de basisgezondheidszorg en belangrijke sociale diensten. Bovendien werd hun situatie nog verder bemoeilijkt toen vaccinatiecampagnes in de eerste maanden van 2020 door de pandemie werden onderbroken. Middelen en personeel werden ingezet om het coronavirus in te dammen, waardoor het uitdelen van de basisvaccinaties in veel regio’s stil kwam te liggen. In sommige landen werden klinieken zelfs helemaal gesloten. Daarnaast waren sommige mensen terughoudend om naar ziekenhuizen af te reizen vanwege angst op besmetting met het coronavirus of konden vanwege lockdown-maatregelen daar niet eens arriveren.
Landen
Het heeft ertoe geleid dat met name kinderen in Zuidoost-Azië en oostelijke mediterrane regio’s nu niet zijn ingeënt tegen vermijdbare kinderziektes. Door beperkte toegang tot gezondheidsdiensten nam het aantal kinderen dat niet eens de allereerste vaccinaties kreeg in alle regio’s toe. In vergelijking met 2019 misten 3,5 miljoen meer kinderen het DTP-vaccin, dat bescherming biedt tegen difterie, tetanus en polio. 3 miljoen kinderen meer misten het mazelen-vaccin. Met name in Pakistan, Indonesië en de Filipijnen liepen de aantallen uitgedeelde vaccins rap terug. Maar India spant te kroon: daar is de vaccinatiegraad gedaald van 91 procent naar 85 procent.
Dalende vaccinatiegraad
Overigens liep de vaccinatiegraad ook al vóór de pandemie terug. Financieringstekorten, desinformatie over vaccins, instabiliteit en andere factoren hebben ertoe geleid dat in veel regio’s in Amerika de vaccinatiegraad almaar daalt. Slechts 82 procent van de kinderen heeft bijvoorbeeld het DTP-vaccin ontvangen, tegenover 91 procent in 2016. Wereldwijd gezien is 86 procent van de kinderen ingeënt tegen difterie, tetanus, kinkhoest, mazelen en polio; een percentage dat ver onder de door de WHO aanbevolen 95 procent ligt. “Er zijn verontrustende tekenen dat we terrein beginnen te verliezen in de strijd om kinderen te beschermen tegen vermijdbare kinderziektes,” vertelt Henrietta Fore van UNICEF. In 2019 rukte het mazelenvirus bijvoorbeeld wederom op en kreeg de wereld een rigoureuze terugkeer van de mazelen te verstouwen, meer dan ooit in de afgelopen twintig jaar. “De pandemie heeft een slechte situatie verergerd,” gaat Fore verder. “Met de billijke verdeling van COVID-19-vaccins in ieders gedachten, moeten we niet vergeten dat de distributie van vaccins altijd onrechtvaardig is geweest, maar dat hoeft niet zo te zijn.”
Volgens de onderzoekers is het dan ook urgenter dan ooit om ervoor te zorgen dat elk kind wordt bereikt en de mogelijkheid heeft om zich te laten prikken. “Dit is een wake-up call,” zegt Seth Berkley, bestuursvoorzitter van Gavi, the Vaccine Alliance. “We kunnen niet toestaan dat een erfenis van COVID-19 de heropleving is van de mazelen, polio en andere ziektes. We moeten allemaal samenwerken om landen te helpen COVID-19 te verslaan, door te zorgen voor wereldwijde, rechtvaardige toegang tot vaccins en door routinematige vaccinatieprogramma’s weer op de rails te krijgen. De toekomstige gezondheid en het welzijn van miljoenen kinderen hangt ervan af.”
