Omdat mannen vaker dan vrouwen roken, alcohol drinken en ongezond eten zou de kans dat ze kanker krijgen groter zijn, zo werd verondersteld. Maar een nieuwe studie toont nu aan dat dit anders ligt.
Het is bekend dat mannen net iets meer kans hebben op kanker dan vrouwen. Tot voor kort wezen wetenschappers de leefstijl van mannen als mogelijke oorzaak aan. Op veel risicofactoren voor kanker scoren mannen namelijk slechter dan vrouwen. Ze roken en drinken bijvoorbeeld meer en houden er vaker een ongezond voedingspatroon op na. Toch bewijzen onderzoekers nu in een nieuwe studie dat dit niet het hele verhaal is. Sterker nog, de leefstijl van mannen zou maar een klein deel van het verschil tussen de seksen verklaren.
Verschil
In Nederland kregen in 2019 in totaal ruim 117.000 mensen de diagnose kanker. 52 procent van hen was man en 48 procent vrouw. Ook uit verscheidende studies blijkt dat mannen over het algemeen net iets meer kans hebben op kanker. Maar waarom? Het is een vraag die menig wetenschapper bezighoudt. Volgens onderzoekers is het heel belangrijk om de onderliggende oorzaken beter te begrijpen. “Als we de mechanismen achterhalen, kunnen we misschien therapieën ontwikkelen om kanker te voorkomen en beter te behandelen,” vertelt onderzoeker Sarah Jackson in gesprek met Scientias.nl.
Studie
In een poging de sekseverschillen te verklaren, onderzochten wetenschappers deelnemers aan een grootschalige studie die van 1995 tot 2011 werden gevolgd. Van deze deelnemers kregen bijna 18.000 mannen de diagnose kanker tegenover zo’n 8.700 vrouwen. Met name het risico op slokdarmkanker was onder de mannen hoger; zo hebben mannen maar liefst 10,8 keer meer kans op deze vorm van kanker dan vrouwen. Waarom het verschil zo groot is? “Sommige onderzoeken suggereren dat geslachtshormonen bij deze vorm van kanker een belangrijke rol spelen,” zegt Jackson desgevraagd. “Maar we zouden dit verder moesten bestuderen.” Ook kregen de mannen vaker strottenhoofdkanker. Alleen de kans op schildklier- en galblaaskanker was voor de mannen lager.
Leefstijl
Al met al concluderen de onderzoekers dat mannen een verhoogd risico lopen op de meeste vormen van kanker. Zoals gezegd is lang gedacht dat dit mogelijk aan de leefstijl van mannen ligt. Maar de nieuwe studie toont aan het niet zo simpel is. Toen de onderzoekers hun bevindingen voor een breed scala aan risicogedragingen corrigeerden, bleken mannen nog steeds meer kans te hebben op kanker. “Hoewel we al wel dachten dat leefstijlfactoren niet de enige reden konden zijn, waren we toch een beetje verbaasd dat de leefstijl van mannen voor veel vormen van kanker maar slechts een klein deel van het verschil verklaarden,” aldus Jackson.
De leefstijl van mannen blijkt voor enkele vormen van kanker wel bepalend. Zo blijkt dat 50 procent van de longkankergevallen te herleiden is naar risicogedrag, zoals roken. Aangezien mannen vaker dan vrouwen roken, resulteert dit er mede in dat meer mannen longkanker krijgen.
Maar als het niet aan de leefstijl ligt, waarom krijgen dan meer mannen dan vrouwen kanker? Uit de bevindingen blijkt dat biologische verschillen tussen de geslachten weleens het antwoord op die vraag kunnen zijn.
Biologische sekseverschillen
Volgens de onderzoekers spelen fysiologische, immunologische, genetische en andere verschillen tussen man en vrouw mogelijk een belangrijke rol. “Onze studie wijst op bepaalde biologische verschillen tussen man en vrouw die de vatbaarheid voor kanker kunnen beïnvloeden,” legt Jackson uit. “Deze biologische verschillen omvatten geslachtshormonen en genetica die op hun beurt de immuunrespons beïnvloeden.”
Immuunvoordeel
Volgens de onderzoeker bestaan er een aantal mechanismen waardoor vrouwen een immuunvoordeel hebben. “Eén daarvan is dat oestrogeen de immuunsignaleringsroutes kan beïnvloeden,” legt Jackson uit. “Bovendien bevat het X-chromosoom verschillende tumorsuppressorgenen (een gen dat onbeperkte deling van de cel voorkomt en daarmee het ontstaan van een tumor verhindert, red.). Ten slotte kunnen vrouwen hogere expressieniveaus aan omdat ze twee X-chromosomen hebben, terwijl mannen uitgerust zijn met slechts één X-chromosoom.” Hoe deze mechanismen echter precies werken, moet nog verder worden bestudeerd.
De onderzoekers hopen uiteindelijk de verschillen tussen man en vrouw gelijk te kunnen trekken. Maar er is nog een lange weg te gaan. “Het verminderen van de sekseverschillen is een veelzijdige uitdaging die veel onderzoek vereist,” zegt Jackson. “Maar hopelijk zullen toekomstige studies bepalende biologische factoren ontdekken. En dat zou uiteindelijk zelfs kunnen leiden tot nieuwe behandelingen en preventiemethoden.”
