Kun je het genetische risico op diabetes type 2 verkleinen door meer te sporten?

Diabetes type 2 is een welvaartsziekte die voornamelijk ontstaat omdat we te veel eten en te weinig bewegen. Maar er is een sterke erfelijke component. Immers: niet iedereen met overgewicht krijgt diabetes. Nu blijkt uit nieuw onderzoek dat je, ook al ben je erfelijk belast, de kans op de ziekte flink kunt verkleinen door veel te bewegen. 

Er zijn wereldwijd meer dan een half miljard mensen met diabetes type 2 en het worden er steeds meer. Zoals gezegd loop je meer kans als je overgewicht hebt en weinig beweegt. Andersom geldt ook dat je door een goede conditie, een gezond BMI en weinig buikvet het risico kunt verkleinen. Daarbij speelt ook erfelijkheid een rol.

Genetische biomarkers
Australische onderzoekers keken naar het effect van verschillende trainingsregimes op het ontstaan van diabetes type 2. Daarvoor konden ze gebruik maken van de data van zo’n 60.000 deelnemers uit de Britse Biobank, die met grote regelmaat een fitnesshorloge droegen en tot zeven jaar lang werden gevolgd. In de Biobank staan de geanonimiseerde biomedische gegevens van meer dan een half miljoen Britten. Denk aan genetische data en informatie over gezondheid en leefstijl.

De onderzoekers konden op deze manier de deelnemers met de genetische biomarkers gelinkt aan een verhoogd risico op diabetes selecteren. Deze groep had 140 procent meer kans op het ontstaan van ouderdomsdiabetes dan de controlegroep. Maar dat veranderde als ze gingen sporten. Degenen die minstens een uur per dag matig of intensief bewogen hadden maar liefst 74 procent minder kans op diabetes, vergeleken met de deelnemers die zich gemiddeld minder dan vijf minuten per dag inspanden.

Veelbelovend en positief
Hoofdonderzoeker Melody Ding legt uit dat de rol van de genen en lichamelijke activiteit bij het ontstaan van diabetes type 2 al veel vaker uit studies naar voren is gekomen, maar dat de meeste data tot nu toe gebaseerd waren op zelfrapportage. Er was nog weinig echt bewijs dat ook mensen met een hoog erfelijk risico baat hebben bij sport en beweging, en in welke mate. “We kunnen niks veranderen aan ons genenpakket en onze familiegeschiedenis, maar wel aan onze leefstijl. Onze studie bewijst dat je door een actieve manier van leven het gros van het extra risico op diabetes teniet kunt doen. Dit is erg veelbelovend en positief nieuws”, zegt Ding. “Deelnemers met een grote genetische kwetsbaarheid die fysiek erg actief waren, bleken door hun leefstijl zelfs minder kans te hebben op diabetes dan nauwelijks sportende proefpersonen met weinig tot geen slechte genetische biomarkers.”

Het is niet eens nodig om je enorm in het zweet te werken om toch al een positief effect te ervaren. Professor Ding legt uit dat een sportsessie van gemiddelde zwaarte voldoende kan zijn. Daarbij ga je licht zweten en raak je een beetje buiten adem, zoals bij stevig doorwandelen of tuinieren.

Elke dag een uur
Er zit ook een persoonlijk tintje aan de studie voor Ding. “Meerdere familieleden van mijn vaders kant kregen diabetes type 2, dus de uitkomsten van dit onderzoek zijn geweldig voor mijn familie en mijzelf. Ik ben sowieso al een actief persoon, en nu heb ik nog een extra motivatie om deze actieve lifestyle vast te houden”, legt Ding uit.

“We hopen dat deze studie ervoor zorgt dat het publiek, maar ook het medisch personeel en gezondheidsorganisaties meer te weten komen over de mogelijkheden om chronische ziekten zoals diabetes type 2 te voorkomen. Ik ben zo blij dat we deze informatie kunnen delen met zo’n groot publiek. Sport en beweging verbeteren de gezondheid en de levensverwachting, zeker voor mensen met een grote genetische kwetsbaarheid. Heb jij diabetes type 2 in de familie, dan is nu het moment om te starten met een fysiek actief leven. En ben je niet erfelijk belast? Dan is het nog steeds een goed idee om je dagelijks minstens een uur in het zweet te werken”, zegt onderzoeker Mengyun Luo.

Kans op diabetes type 2:
Als je broer of zus diabetes heeft, heb je 15 tot 20 procent kans om ziek te worden.
Als je vader of moeder het heeft, loop je 10 tot 20 procent risico.
Als beide ouders het hebben, loopt de kans op tot 20 tot 40 procent.
Als twee of meer van je ouders of broers of zussen diabetes hebben, loop je 25 tot 70 procent kans. Als je eeneiige tweelingbroer of -zus het heeft, is de kans 70 tot 90 procent.

Bronmateriaal

"Accelerometer-measured intensity-specific physical activity, genetic risk and incident type 2 diabetes: a prospective cohort study" - British Journal of Sports Medicine
Afbeelding bovenaan dit artikel: FatCamera / Getty (via Canva.com)

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd