Een nieuwe studie suggereert voorzichtig dat langdurige blootstelling aan blauw licht het biologische verouderingsproces weleens zou kunnen versnellen.
Gedurende de dag worden we vrijwel voortdurend blootgesteld aan blauw licht. Zo zijn apparaten zoals smartphones, tablets, computermonitoren, laptops en televisies uitgerust met een LED-scherm – en die stralen blauw licht uit. Onderzoekers hebben nu voorzichtig bewijs gevonden dat dit weleens een behoorlijke aanslag op je lichaam kan zijn. Zo toont een nieuwe studie aan dat blauw licht een schadelijk effect heeft op een breed scala aan cellen, wat er in ieder geval bij fruitvliegjes voor zorgt dat ze sneller verouderen.
Blauw licht maakt deel uit van het zichtbare lichtspectrum. In vergelijking met de rest van dat spectrum heeft het zeer korte hoogenergetische golflengten. Blauw licht is afkomstig van verschillende bronnen. Denk bijvoorbeeld aan de zon maar ook aan je laptop of telefoon. Uit eerder onderzoek is al eens gebleken dat het de afscheiding van melatonine onderdrukt. Het wordt dan ook gezien als een oorzaak van sommige slaapstoornissen.
De onderzoekers baseren zich zoals gezegd op experimenten met fruitvliegjes, die ze aan vrij sterk blauw licht blootstelden. “We hebben aangetoond dat het niveau van specifieke metabolieten – verbindingen die essentieel zijn voor de celfunctie – veranderen na blootstelling aan blauw licht,” verklaart onderzoeker Jun Yang in gesprek met Scientias.nl. En aangezien de signaalstoffen in de cellen van fruitvliegjes en mensen hetzelfde zijn, bestaat de kans dat blauw licht hetzelfde negatieve effect op mensen heeft.
Verouderingsproces
Het betekent dat blauw licht van alledaagse apparaten mogelijk niet alleen schadelijk zijn voor de cellen van fruitvliegjes, maar ook voor onze eigen cellen, variërend van huid- en vetcellen tot sensorische neuronen. Sterker nog, volgens de onderzoekers zou dit zelfs ons biologisch verouderingsproces kunnen versnellen.
Studie
Om te begrijpen waarom, vergeleken de onderzoekers de metabolieten van fruitvliegjes die gedurende twee weken aan blauw licht waren blootgesteld met die van fruitvliegjes die in volledige duisternis verbleven. De onderzoekers maten na die twee weken een significant verschil in het niveau van de metabolieten van de vliegjes die twee weken lang in blauw licht hadden gebaad. Ze ontdekten dat met name het niveau van het metaboliet succinaat verhoogd was terwijl het glutamaatniveau juist was verlaagd.
Niet optimaal
Dit is niet zo best. Succinaat is namelijk essentieel voor de productie van de brandstof voor de functie en groei van elke cel, terwijl glutamaat verantwoordelijk is voor de communicatie tussen neuronen. De veranderingen die de onderzoekers waarnamen suggereren dat de cellen niet optimaal functioneren, wat tot vroegtijdige celdood kan leiden. Bovendien verklaart dit ook gelijk de manier waarop blauw licht het verouderingsproces versnelt.
Verrassend
Volgens Yang is de ontdekking verrassend. “Eerdere studies hebben zich alleen gericht op het effect van blauw licht op het menselijk oog,” legt hij uit. “Daarom weten we nu dat blauw licht bepaalde oogaandoeningen, zoals ‘leeftijdsgebonden maculadegeneratie’ (waarbij er schade ontstaat aan de zogenaamde gele vlek, red.) kan bevorderen. Nu toont ons onderzoek aan dat blauw licht ook andere cellen aantast, niet alleen de cellen die gespecialiseerd zijn in lichtperceptie.”
Zorgelijk
De bevindingen zijn redelijk zorgelijk. Dat komt omdat veel mensen gedurende het grootste deel van hun wakkere uren aan blauw licht worden blootgesteld. In hoeverre dit daadwerkelijk kwaad kan, moet nog verder worden bestudeerd. “Om het mechanisme goed te begrijpen, gebruikten we tijdens onze experimenten een vrij sterk blauw licht,” aldus Yang. “Mensen worden in het dagelijks leven echter blootgesteld aan stuk minder intens licht. De cellulaire schade is daardoor mogelijk minder ernstig.”
Advies
Voor nu adviseren de onderzoekers om in ieder geval overmatige blootstelling aan blauw licht te vermijden. Dit kun je doen door de tijd die je voor een scherm doorbrengt, te verkorten. Dat kan echter lastig zijn voor degenen die bijvoorbeeld voor hun werk langdurig achter de computer zitten. Hoe zij zich moeten beschermen tegen blauw licht? “Het is vooral belangrijk de nachtmodus op je telefoon of laptop aan te zetten,” adviseert Yang. “Daarbij wordt het uitgestraald blauwe licht aanzienlijk gedimd. Er bestaan ook screenprotectors en brillen die blauw licht filteren. Die zouden ook een goede bescherming kunnen bieden.”
Om het exacte effect van blauw licht op mensen beter te begrijpen, bepleiten de onderzoekers het belang van vervolgonderzoek. Tijdens toekomstig werk willen ze de effecten van blauw licht rechtstreeks op menselijke cellen bestuderen. “Dan kunnen we namelijk pas goed bepalen in hoeverre menselijke cellen vergelijkbare veranderingen in het niveau van metabolieten vertonen en hoe ernstig ze worden beschadigd na langdurige blootstelling aan blauw licht,” besluit Yang.
