Hele Marsmannetjes moet je niet verwachten, maar de hoop om sporen van leven te vinden op de rode planeet is wel weer opgelaaid. Nieuw onderzoek heeft namelijk aangetoond dat de krater waarin Marsrover Perseverance momenteel rondrijdt ooit gevuld was met water.
Toen het meer in deze Jezero-krater kromp, bleven er sedimenten achter op de bodem, maar ook in de rivieren die het water aanvoerden. Langzaam kwam de hele krater en het gebied eromheen droog te staan en ontstond een delta met de specifieke kenmerken die nu nog zichtbaar zijn.
Eindelijk bevestigd
De periodes waarin sedimentatie werd afgewisseld met erosie vonden plaats gedurende vele eeuwen waarin de omgeving steeds veranderde, zo blijkt uit radargegevens. Het maakt duidelijk dat de aannames, die op basis van beelden uit de ruimte zijn gedaan over de geschiedenis van de Jezero-krater, dus echt kloppen.
“Vanuit een baan om de aarde kunnen we een heleboel verschillende afzettingen zien, maar we kunnen niet met zekerheid zeggen of wat we bekijken de oorspronkelijke staat is, of dat we het slot zien van een lang geologisch verhaal”, zegt UCLA-professor David Paige. “Om echt te weten hoe deze dingen zijn ontstaan, moeten we onder het oppervlak kijken.”
Stukje volharding
Marsrover Perseverance doet zijn naam eer aan. Al sinds 2021 onderzoekt het ding, zo groot als een auto, minutieus de kraterbodem van 48 kilometer breed. Met maar liefst zeven wetenschappelijke instrumenten aan boord bestudeert hij de samenstelling van de grond, kijkt naar de atmosfeer en verzamelt monsters. De monsters moeten door een toekomstige expeditie terug naar de Aarde worden gebracht om ze te onderzoeken op sporen van leven.
Eerder al trad de Perseverance buiten de gebaande paden van de kraterbodem en bezocht de delta eromheen. Dit is een enorm uitgestrekt gebied met 3 miljard jaar oude sedimenten, die vanaf de ruimte lijken op de rivierdelta’s op Aarde. Een van de instrumenten van de Marsrover stuurde iedere 10 centimeter radargolven naar de bodem om zo tot 20 meter onder het oppervlak te kunnen kijken.
RIMFAX
Om met de radar echt iets te kunnen zeggen over de structuur en de samenstelling van de ondergrondse lagen is eerst op Aarde jarenlang onderzoek gedaan met het zogenoemde RIMFAX-instrument (afkorting van Radar Imager for Mars’ Subsurface Experiment). Het resultaat is indrukwekkend: de ondergrondse beelden tonen gesteentelagen die zich laten lezen als de dwarsdoorsnee van een snelweg. “Sommige geologen vinden dat het vermogen van de radar om onder het oppervlak te kijken een beetje op bedrog lijkt”, zegt onderzoeker Paige.
Mooi inkijkje
Maar wat kan het schelen als het zo’n mooi inkijkje oplevert in de Marsbodem. De radar wist twee periodes van sedimentafzettingen te onderscheiden, met daar tussenin twee periodes van erosie. Omdat de bodem onder de delta niet perfect vlak is, heeft er waarschijnlijk een periode van erosie plaatsgevonden voor de afzetting van de sedimenten. Die zijn overigens heel regelmatig en horizontaal van vorm, net als de sedimenten in meren op Aarde. In eerdere studies werd al gesuggereerd dat er sedimenten in het meer zouden zijn, maar dat is door dit onderzoek pas bevestigd.
Een tweede periode van afzettingen ontstond toen schommelingen in het waterpeil ervoor zorgden dat de rivier een veel bredere delta vormde. Ooit strekte die zich uit tot ver in het meer, maar door erosie is hij veel kleiner geworden. “De veranderingen die in het gesteente terug te vinden zijn, duiden op enorme wijzigingen in de omgeving op Mars”, zegt Paige. “Het is mooi dat we zoveel bewijs zien van veranderingen in zo’n klein gebied, waardoor we onze bevindingen kunnen uitbreiden naar de hele krater.
