Wetenschappers hebben voor het eerst een IVF-behandeling uit kunnen voeren bij een zuidelijke witte neushoorn. Het onderzoek is van groot belang: misschien is de zwaar bedreigde en bijna uitgestorven noordelijke witte neushoorn toch nog te redden.
Om maar met de deur in huis te vallen: het gaat heel erg slecht met de noordelijke witte neushoorn. Er zijn inmiddels nog maar twee noordelijke witte neushoorns over: het vrouwtje Najin en haar dochter Fatu. Aangezien er dus geen levende mannetjes meer over zijn is het bijzonder belangrijk om andere manieren te vinden waardoor de soort toch nog kan blijven bestaan. Het goede nieuws is dat er wel zaadcellen en embryo’s opgeslagen liggen van noordelijke witte neushoorns. Het slechte nieuws is dat er geen manier was om hier ook gebruik van te maken: alhoewel IVF-behandelingen inmiddels al lang worden gebruikt bij zowel mensen als hun huisdieren, was het uitvoeren van zo’n behandeling bij een neushoorn nog onbekend terrein. Daar komt nu dus verandering in. Wetenschapper Thomas Hildebrandt heeft meegewerkt aan het onderzoek. Hij laat weten: “IVF-behandelingen worden inmiddels al vaak gebruikt bij mensen, maar ook bij paarden en koeien. Om zo’n behandeling mogelijk te kunnen maken voor neushoorns hebben we echter het complete proces opnieuw uit moeten vinden. Het heeft vele jaren geduurd om dit mogelijk te maken, en we zijn dan ook enigszins overweldigd door het feit dat het nu is gelukt.”
Zilveren rand
De wetenschappers hebben voor hun onderzoek gebruik gemaakt van een zuidelijke witte neushoorn, genaamd Curra. Door samen te werken met verschillende Europese dierentuinen hebben de wetenschappers uiteindelijk twee bevruchte embryo’s weten te produceren, welke ze vervolgens in Curra hebben geplaatst. Curra zat in het OI Pejeta reservaat in Kenia, dezelfde plek waar momenteel ook Najin en Fatu vertoeven. Om de plaatsing goed te laten verlopen was het nodig om haar eerst te laten paren met een gesteriliseerd mannetje, genaamd Ouwan. Een paar dagen na de IVF-behandeling had Ouwan geen interesse meer in Curra, wat een goed teken was. De wetenschappers waren hoopvol gestemd en de bedoeling was dan ook dat Curra op 28 november een zwangerschapstest had moeten krijgen, maar het noodlot had een paar dagen daarvoor toegeslagen. Door de zware regenval in het gebied werden Clostridium-bacteriën uit de grond geactiveerd en het reservaat ingeduwd, waardoor Curra en Ouwan uiteindelijk enorm ziek werden en overleden. Tijdens de autopsies van de neushoorns ontdekte de wetenschappers dan ook dat ze beiden last hadden van zeer ernstige bacteriële infecties. Echter had de autopsie van Curra een zilveren rand; de onderzoekers vonden naast resten van de bacterie, ook een piepkleine foetus van een paar centimeter. Het was dus gelukt: voor het eerst hebben wetenschappers succesvol een IVF-behandeling uitgevoerd bij een neushoorn.
Justin Heath, eigenaar van het OI Pejeta reservaat, laat hierover weten: “Het verlies van Curra en Ouwan was een zware klap voor het onderzoeksteam, OI Pejeta en de Keniaanse bevolking. Het was inspirerend om te zien hoe het team uiteindelijk ervoor heeft gezorgd dat het risico beperkt bleef voor de andere dieren. Toch is het team heel trots op het feit dat we hier succesvol een IVF-behandeling hebben weten uit te voeren. De situatie is wat dat betreft dan ook vooral bitterzoet te noemen.” Er zijn dan ook meer teamleden die laten weten erg aangedaan te zijn door het overlijden van de twee zuidelijke neushoorns. Ondanks dat proberen ze het hoofd recht te houden door zich te focussen op hun succes. Zo vertelt wetenschapper Frank Göritz: “Je bent als anesthesist altijd wel bang dat er iets fout gaat, en je doet er dan ook alles aan om ongelukken te voorkomen. Het was erg zwaar om deze twee neushoorns te moeten verliezen, en tegelijkertijd te weten dat je er niks aan had kunnen doen. Uiteindelijk kan je de natuur niet volledig onder controle hebben, en kan het zomaar gebeuren dat je plannen mislukken door een zware regenbui en een ziekte. We proberen door te zetten door de vondst toch als een mijlpaal te zien.”
Toekomstperspectief
De resultaten van het onderzoek zijn bijzonder impactvol en een grote stap richting een toekomst voor de noordelijke witte neushoorn. Momenteel hebben wetenschappers dus al embryo’s weten te maken van noordelijke witte neushoorns, maar was het nog onbekend hoe en óf deze ook gebruikt konden worden. Doordat het onderzoeksteam van Ol Pejeta succesvol heeft aangetoond dat het dus mogelijk is om IVF-behandelingen uit te voeren bij een neushoorn, is de volgende mijlpaal dan ook om heel concreet nieuwe noordelijke witte neushoorns in het leven te roepen. De eerste stap is dan ook om eerst een nieuwe draagmoeder te vinden, waarna de eerste testen met embryo’s van noordelijke witte neushoorns zullen beginnen. Op die manier is het goed mogelijk dat de noordelijke witte neushoorn toch nog een toekomst heeft, en dat Najin en Fatu dus níet de laatsten van hun soort zullen zijn.
