Alle goede bedoelingen ten spijt, blijkt een maagverkleining of maagband veel beter te werken tegen diabetes type 2 dan een gezondere leefstijl. Dat tonen Amerikaanse onderzoekers aan, die dan ook pleiten voor meer obesitasoperaties.
Je komt niet zomaar in aanmerking voor een maagverkleining. Over het algemeen geldt als regel dat je een BMI moet hebben van boven de 40 of boven de 35 in combinatie met andere ziekten. De operatie in de vorm van een maagverkleining of maagband is zeker niet zonder risico’s. Het is onomkeerbaar en er kunnen heftige bijwerkingen optreden. Mensen hebben de rest van hun leven vaak last van tekorten aan met name ijzer en vitamine B12, ze krijgen galstenen en hebben vaak een huidoverschot.
Toch wegen de voordelen vaak zwaarder dan de nadelen. Gemiddeld hebben patiënten in Nederland tien jaar na de operatie ruim een kwart van hun startgewicht verloren. Bij veel patiënten nemen gezondheidsklachten na de ingreep sterk af. Het effect is het sterkst bij diabetes type 2 en slaapapneu.
Grootste onderzoek ooit
Uit het grootste en langstlopende onderzoek naar dit onderwerp ooit blijkt zelfs dat dergelijke operaties beter werken tegen een hoog cholesterol en triglyceridenniveau dan medicijnen of een gezondere leefstijl. Triglyceride is een vetachtige stof die nauw verbonden is met cholesterol en eveneens een belangrijke voorspeller is van hart- en vaatziekten. “Deze analyse is het sterkste bewijs dat we tot nu toe hebben dat obesitaschirurgie een veilig en effectief hulpmiddel is om diabetes onder controle te krijgen of te genezen”, zegt hoofdonderzoeker Anita Courcoulas van de University of Pennsylvania.
Het team vergeleek metingen van de bloedsuikerspiegel, gewichtsverlies en de mate van insulinegebruik en andere diabetesmedicijnen bij deelnemers in vier afzonderlijke onderzoeken tussen 2007 en 2013. Alle proefpersonen hadden diabetes type 2 en obesitas, en ondergingen een maagverkleining óf verbeterden hun leefstijl op een manier waarvan is aangetoond dat daardoor het diabetesrisico vermindert. De onderzoekers voegden de gegevens samen tot één onderzoek, waarbij de langetermijnresultaten na zeven en zo mogelijk na twaalf jaar werden geanalyseerd.
Grote verschillen
De patiënten in de chirurgiegroep hadden op elk controlemoment een betere bloedsuikerspiegel dan de andere deelnemers, hoewel ze het onderzoek met slechtere uitgangswaarden waren gestart. Bijna 20 procent van de operatiegroep was na zeven jaar genezen van diabetes. In de andere twee groepen was dat maar iets meer dan 6 procent. Na twaalf jaar was het verschil zelfs nog groter: bijna 13 procent was nog steeds genezen, terwijl dat voor geen enkele niet-geopereerde patiënt meer gold.
Daarnaast waren de deelnemers in de chirurgiegroep een stuk beter af wat betreft de bloedsuikerspiegel en de hoeveelheid diabetesmedicijnen die ze nodig hadden. Na twaalf jaar noteerden patiënten in de operatiegroep gemiddeld tegen de 20 procent aan gewichtsverlies, vergeleken met een kleine 11 procent bij patiënten die alleen maar gezonder gingen leven. Het maakte daarbij niet uit of het BMI tussen de 35 en 40 lag of boven de 40.
“Dit toont duidelijk aan dat we diabetespatiënten chirurgie aan moeten bieden als behandeling voor diabetes”, concludeert Courcoulas. “Deze resultaten laten bovendien de behoefte zien aan flexibele en patiëntgerichte zorg, gebaseerd op de gezondheidsproblemen en doelstellingen van een individu.”
Bloedarmoede, botbreuken en maag- en darmproblemen
In totaal deden 355 patiënten met diabetes type 2 en ernstig overgewicht mee aan de onderzoeken. Interessant is dat de wetenschappers geen verschillen in sterfte of ernstige hart- en vaatziekten konden vinden tussen de verschillende groepen. Bloedarmoede, botbreuken, misselijkheid, buikpijn en andere vervelende maag- en darmproblemen kwamen wel vaker voor bij de deelnemers die onder het mes waren geweest voor een maagverkleining. Maar hun gezondheid was uiteindelijk wel veel meer verbeterd dan die van de groep die enkel gezonder ging leven.
In 2021 had volgens het CBS de helft van de volwassen Nederlanders overgewicht. 14 procent van hen had obesitas dus een BMI van 30 of hoger. Vrouwen hadden met 17 procent vaker obesitas dan mannen (12 procent). Van de kinderen tot 17 jaar heeft 13 procent overgewicht en 3 procent obesitas.
