Ontbossing is slecht voor het klimaat en voor de ecosystemen. Maar dat is nog niet alles, het blijkt ook schadelijke gevolgen te hebben voor kinderen in ontwikkelingslanden. De onderzoekers keken alleen naar Cambodja, maar het geldt waarschijnlijk ook voor andere landen.
Tropische regenwouden zijn van onvoorstelbare waarde voor mensen, dieren en de planeet als geheel. Toch worden er elke seconde gemiddeld 169 bomen gekapt op aarde. Het vormt een groot gevaar voor de biodiversiteit. Planten, dieren, maar ook – direct en indirect – de mens worden door de massale ontbossing bedreigd. Er is al decennialang veel aandacht voor de negatieve gevolgen voor het milieu, bedreigde plant- en diersoorten en de opwarming van de aarde, maar er is nog maar weinig gekeken naar de gevolgen voor de gezondheid van mensen.
Malaria en ondervoeding
Toch is er met name in arme landen een duidelijk verband: kinderen die in gebieden wonen waar veel bomen gekapt worden, lopen bijvoorbeeld meer risico op malaria, luchtwegaandoeningen, diarree en ondervoeding. Dat is extra erg, omdat zij vaak al in economisch achtergestelde regio’s leven. Daardoor wordt de bestaande gezondheidskloof tussen arm en rijk alleen nog maar groter.
Er is nog maar weinig bekend over de impact van prenatale blootstelling aan ontbossing en de gevolgen daarvan voor de gezondheid van jonge kinderen. Daarom ging hoofdonderzoeker Gabriel Fuentes Cordoba van de Sophia University in Tokio naar Cambodja om juist die kwetsbare groep kinderen te bestuderen in recent ontboste gebieden.
Cambodja
Dit land in Zuidoost-Azië is de perfecte plek voor het onderzoek, omdat de bossen er in recordtempo verdwijnen en een alarmerend groot deel van de kinderen ondervoed is en een groeiachterstand heeft. Er zijn miljoenen hectares aan bosgrond verdwenen in de afgelopen decennia in Cambodja, terwijl het aantal kinderen met een groeiachterstand of ondervoeding nauwelijks vermindert.
Het onderzoeksteam maakte gebruik van gegevens uit Cambodjaanse demografische gezondheidsenquêtes en combineerde die met data over bomenkap. “We tonen aan dat onder meer de lengte en het gewicht van kinderen lager zijn als er een jaar eerder ontbossing heeft plaatsgevonden. De studie laat ook zien dat bomenkap een negatieve invloed heeft op de gezondheid van zwangere vrouwen, een andere kwetsbare bevolkingsgroep in Cambodja”, aldus Fuentes Cordoba.
Lager geboortegewicht
Hij keek naar de kritieke periodes van blootstelling aan ontbossing, zowel vóór de geboorte als na de geboorte tot een leeftijd van 5 jaar. Daarbij onderzocht de wetenschapper belangrijke indicatoren, zoals geboortegewicht, lengte naar leeftijd en gewicht naar leeftijd om de impact van ontbossing op de voeding en groei van kinderen te beoordelen. Steeds bleek dat ontbossing een negatieve invloed had, net als dat er een verband was tussen verdwijnende bossen en de gezondheid van de moeder. Zwangere vrouwen in ontboste gebieden hebben een grotere kans op bloedarmoede, een indicatie voor een malaria-infectie.
Dit laat zien dat placentamalaria mogelijk een belangrijke rol speelt bij de gezondheidsproblemen van kinderen in ontbossingsregio’s. “We kunnen uit ons onderzoek concluderen dat ontbossing een grote impact heeft op de meest kwetsbare bevolkingsgroepen, vooral kinderen en zwangere vrouwen. Het is erg belangrijk om rekening te houden met deze nog vrij onbekende gevolgen van bomenkap”, aldus Fuentes Cordoba.
Meer klamboes
De wetenschappers pleiten voor een gerichte aanpak om malaria-infecties onder zwangere vrouwen in ontbossingsgebieden te verminderen. Zo adviseren ze om de verspreiding van klamboes op te schalen en het gebruik van antimuggenspray binnenshuis te stimuleren.
“Dit onderzoek toont aan hoe slecht de massale ontbossing is voor de gezondheid van kinderen. Deze negatieve impact kan tot ver in de volwassenheid aanhouden en een slechte invloed hebben op allerlei andere aspecten van leven en welzijn, zoals het opleidingsniveau en zelfs het inkomen op latere leeftijd. Het is belangrijk dat al deze aspecten in de nabije toekomst verder onderzocht worden”, besluit Fuentes Cordoba.
