De bijzondere krachten van liefdeshormoon oxytocine: het heelt letterlijk je hart

Het knuffelhormoon oxytocine zorgt niet alleen voor een hart vol liefde, het is ook letterlijk goed voor je hart.

Oxytocine kennen we vooral als het hormoon dat een belangrijke rol speelt in de liefde – voor een partner, kind of vriend. Het zorgt ook voor de aangename gevoelens, die ontstaan door bijvoorbeeld kunst, sport of seks. Maar het hormoon heeft nog vele andere functies, zoals de regulering van borstvoeding en weeën bij vrouwen en de regulering van de ejaculatie en testosteronproductie bij mannen.

Oxytocine stimuleert stamcellen
Nu hebben onderzoekers van de Michigan State University nog een onverwachte nieuwe functie gevonden. Na onderzoek bij zebravissen en menselijke cellen op kweek bleek dat oxytocine de stamcellen stimuleert om van het epicardium, het vlies rond het hartspierweefsel, te bewegen naar het myocardium, de hartspier, die verantwoordelijk is voor het rondpompen van het bloed. Daar ontwikkelen ze zich tot hartspiercellen die zorgen voor een goede hartslag. Deze ontdekking kan helpen om het hart te laten herstellen na een hartaanval, schrijven de onderzoekers in Frontiers in Cell and Developmental Biology.

“We tonen aan dat oxytocine, ook wel bekend als het liefdeshormoon, in staat is om het mechanisme te activeren dat het hart herstelt als het beschadigd is bij zebravissen en in menselijke celculturen. Dit opent de deur naar nieuwe therapieën voor hartherstel”, zegt dr. Aitor Aguirre van de Michigan State University.

Herprogrammering hartcellen 
Bij een hartaanval sterven grote hoeveelheden hartspiercellen af. Omdat het zulke gespecialiseerde cellen zijn kunnen ze zichzelf niet regenereren. Maar eerdere studies hebben al uitgewezen dat andere hartcellen geherprogrammeerd kunnen worden om te veranderen in stamcelachtige cellen, zogenoemde EpiPC’s. Ze kunnen niet alleen veranderen in hartspiercellen, maar ook in andere typen hartcellen. “Je kunt de EpiPC’s zien als de steenhouwers die kathedralen repareerden in de middeleeuwen in Europa”, legt Aguirre uit. Helaas voor ons is de productie van deze cellen inefficiënt voor de regeneratie van het menselijk hart in natuurlijke omstandigheden.

Oxytocine wordt ook wel het knuffelhormoon genoemd, omdat het vrijkomt als je iemand knuffelt. Foto: Fizkes / Getty

Superkrachten zebravis
Maar daar komt de zebravis om de hoek kijken, beroemd om zijn buitengewone vermogen om organen te regenereren. De vissen krijgen dan wel geen hartaanvallen, maar hun vele vijanden nemen graag een hapje uit hun organen waaronder het hart. Zebravissen kunnen hun hart weer aan laten groeien als er tot een kwart verdwenen is. Dit gebeurt deels door een snelle groei van het aantal hartcellen, maar ook door de regeneratie van EpiPC’s. Vooral dat laatste vonden de onderzoekers interessant: hoe kunnen zebravissen zo efficiënt hun hart repareren? En is er een manier om dat mechanisme kunstmatig na te maken voor de productie van EpiPC’s in mensen?

Het geheim van oxytocine
Ja, en het geheim heet oxytocine, stellen de auteurs. Ze ontdekten dat bij de zebravissen binnen drie dagen na schade aan het hart door bevriezing de expressie van boodschapper RNA voor oxytocine vertwintigvoudigd werd in de hersenen. Deze oxytocine ging naar het epicardium en bond zich daar aan de oxytocinereceptor. Dat lokte een moleculaire reactie uit die lokale cellen stimuleerde om uit te breiden en te ontwikkelen tot EpiPC’s. Deze nieuwe EpiPC’s migreerden vervolgens naar de hartspier om daar te veranderen in hartspiercellen, bloedvaten en andere belangrijke hartcellen die vervangen moesten worden.

Het zijn geen mensen
Maar zebravissen zijn bepaald geen mensen en dus is er in menselijke cellen in vitro onderzocht welk effect de oxytocine had. En ook dat bleek succesvol. Oxytocine, als enige van veertien onderzochte hormonen, stimuleerde de aanmaak van cellen die konden veranderen in EpiPC’s. “Deze resultaten tonen aan dat de stimulatie van de aanmaak van EpiPC’s door oxytocine evolutionair in mensen is opgeslagen. Oxytocine wordt al voor allerlei klachten gebruikt dus het is niet zo’n gek idee om het nu ook in te zetten bij patiënten met hartschade. Zelfs als het hart maar deels herstelt, kunnen de voordelen voor de patiënt al enorm zijn”, aldus Aguirre.

De volgende stap is om te kijken wat oxytocine doet bij mensen na een hartaanval. “Het effect van oxytocine zelf is van korte duur dus dat kan een probleem vormen voor de werking bij mensen. Medicijnen die speciaal zijn ontworpen met een langere halfwaardetijd of meer kracht kunnen dan nuttig zijn. Maar er is nog veel meer onderzoek nodig bij mensen en dieren om verder te komen”, besluit de onderzoeker.

Bronmateriaal

"Oxytocin promotes epicardial cell activation and heart regeneration after cardiac injury" - Frontiers in Cell and Developmental Biology

Afbeelding bovenaan dit artikel: WebTechExperts van Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd