Hittegolven op zee, je staat er niet bij stil als je denkt aan de opwarming van de aarde, maar ook daar komen ze vaker voor en zijn ze intenser dan voorheen. Dat blijkt uit Duits onderzoek naar temperatuurschommelingen van het oppervlaktewater boven de poolcirkel.
Hittegolven op zee zijn net als op land het gevolg van de groeiende berg broeikasgassen die we de atmosfeer in jagen. Stoffen als CO2 en methaan werken in hogere luchtlagen als een deken, waardoor extra warmte van de zon wordt vastgehouden, ook op zee.
Elf hittegolven
Met als resultaat dat er in het Noordpoolgebied tussen 2007 en 2021 maar liefst elf hittegolven waren in het water, tonen de onderzoekers van de University of Hamburg aan. Ze duurden gemiddeld 37 dagen en veroorzaakten een temperatuurstijging van 2,2 graden boven wat normaal is voor de tijd van het jaar. Vanaf 2015 was het zelfs elk jaar raak in de Noordelijke IJszee.
De heftigste hittegolf in de poolzee vond plaats in 2020. Die duurde toen maar liefst 103 dagen en zorgde ervoor dat de watertemperatuur 4 graden hoger was dan het langetermijngemiddelde. Hoofdonderzoeker Armineh Barkhordarian van de Duitse universiteit berekende dat de kans daarop zonder door de mens veroorzaakte CO2-uitstoot kleiner dan 1 procent is. Het moge dus duidelijk zijn dat de impact van klimaatverandering op het Noordpoolgebied gigantisch is.
Oud en nieuw ijs
De hittegolven ontstaan niet alleen door directe opwarming maar ook indirect doordat zee-ijs vroeg en snel smelt in de lente. Daardoor bouwt de warmte in de maanden erna flink op in het water, waarna de maximale hoeveelheid zon in juli het kwik nog verder laat stijgen. “Het onderzoek laat zien dat het Noordpoolgebied vanaf 2007 een nieuwe fase is ingegaan, die wordt gekenmerkt door een afname van het dikkere, oudere ijs en een toename van dunner seizoensijs”, legt Barkhordarian uit.
“Dit dunne ijs smelt sneller, waarna het wateroppervlak extra verwarmd wordt door de straling van de zon. Dit proces stimuleert het ontstaan van hittegolven – gedefinieerd als periodes waarin de temperatuur van het oppervlaktewater minstens vijf dagen achter elkaar 95 procent van de metingen van de afgelopen dertig jaar overschrijdt.”
Intenser en frequenter
Mariene hittegolven zijn een ernstige bedreiging voor het Arctische ecosysteem, de gevolgen ervan zijn verstrekkend en zorgwekkend, aldus de onderzoekers. Het verlies van zee-ijs en de opwarming van de Arctische wateren hebben schadelijke gevolgen voor de kwetsbare voedselketens, de vispopulaties en de algehele biodiversiteit in de regio, en mogelijk ver daarbuiten.
De conclusies van deze nieuwe klimaatstudie, die in vakblad Nature verscheen, laten weinig aan de verbeelding over: in de nabije toekomst zullen hittegolven op zee zo goed als elk jaar voorkomen in het Noordpoolgebied en steeds heftiger worden.
Arctisch ecosysteem bedreigd
De onderzoekers vinden dan ook dat er snel maatregelen nodig zijn. “Het is van cruciaal belang om de onderliggende oorzaken van deze hittegolven aan te pakken en onmiddellijk actie te ondernemen om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen. Het lot van de Noordelijke IJszee en zijn waardevolle ecosystemen staat op het spel. Er zijn collectieve inspanningen nodig om de gevolgen van de klimaatverandering over de hele wereld te verminderen, en voor deze kwetsbare regio in het bijzonder”, besluit Barkhordarian.
