Rotstekeningen in Indonesië zijn zeker 40.000 jaar oud. Dat blijkt uit onderzoek. Daarmee zijn de tekeningen net zo oud als de oudste rotskunst in Europa en komt onze kijk op de oorsprong van rotskunst op losse schroeven te staan.
De betreffende rotstekeningen zijn te vinden in kalksteengrotten op het zuidelijke deel van Sulawesi, nabij Maros. De tekeningen zijn tot stand gekomen doordat mensen hun hand op de wand legden en vervolgens verf om de handen bliezen of sprayden, zodat de omtrek van de handen zichtbaar werd. Ook zijn er tekeningen te vinden van hertzwijnen.
Dateren
De tekeningen werden meer dan vijftig jaar geleden al ontdekt, maar nog nooit hebben onderzoekers geprobeerd om de rotskunst te dateren. Een nieuwe studie brengt daar verandering in. Onderzoekers hebben de leeftijd van de tekeningen vastgesteld door de verhouding uranium- en thoriumisotopen in klein stalactiet-achtige verschijnselen die zich bovenop de kunst gevormd hadden, te bestuderen. De leeftijd van die stalactiet-achtige verschijnselen levert een minimumleeftijd voor de kunst op: als de stalactieten bijvoorbeeld 40.000 jaar oud zijn, dan moet de kunst eronder ouder zijn dan 40.000 jaar.
De leeftijden
Een afbeelding van een hand bleek zeker 40.000 jaar oud te zijn en is daarmee de oudste op deze wijze getekende hand die ooit is ontdekt. Een grote tekening van een vrouwelijk hertzwijn bleek 35.400 jaar oud te zijn en is daarmee één van de oudste of misschien wel de oudste figuratieve afbeelding die ooit is ontdekt.
Het onderzoek verandert onze kijk op de rotskunst, waarvan we lang dachten dat de wortels in Europa te vinden waren. In Frankrijk en Spanje zijn eerder rotstekeningen teruggevonden die ook zo’n 40.000 jaar oud zouden zijn. “Men neemt vaak aan dat Europa het centrum van de allereerste explosie aan menselijke creativiteit was, met name als het gaat om rotskunst, zo’n 40.000 jaar geleden,” vertelt onderzoeker Maxime Aubert. “Maar onze datering van de rotskunst uit Sulawesi laat zien dat mensen op hetzelfde moment aan de andere kant van de wereld bezig waren om afbeeldingen te maken van dieren die net zo opmerkelijk zijn als die in de Franse en Spaanse grotten.” Het suggereert dat de oorsprong van de creatieve uitingen in de vorm van rotskunst wellicht veel verder in de geschiedenis van de mens te vinden is. “Rotstekeningen en gerelateerde vormen van artistieke impressies waren zeer waarschijnlijk al onderdeel van de culturele tradities van de eerste mensen die – lang voor ze Europa bereikten – uit Afrika richting Azië en Australië vertrokken,” concludeert onderzoeker Adam Brumm.