Wolken maken om de opwarming van de aarde tegen te gaan. Het was lang iets waar we niet aan wilden, maar het zou zomaar kunnen dat we straks geen keus hebben. Gelukkig blijkt het beter te werken dan gedacht.
Marine cloud brightening wordt het in goed Engels genoemd: een techniek om meer deeltjes in de lucht te brengen, die zonlicht weerkaatsen, waardoor minder warmte de aarde bereikt. Volgens onderzoekers van de University of Birmingham werkt dit vooral zo goed doordat het wolkendek toeneemt. Dit zou 60 tot 90 procent van het koelende effect verklaren.
Tijd kopen
Eerdere modellen richtten zich vooral op het vermogen van de kunstmatig ingebrachte aerosolen om de wolken helderder te maken, waardoor ze meer zonlicht reflecteren. Maar dat blijkt dus minder effectief dan simpelweg het wolkendek vergroten.
Aangezien we de opwarming van de aarde maar niet weten te stoppen, raakt de afgelopen jaren marine cloud brightening steeds meer in zwang. Het kan de opwarming tegengaan en ons wat tijd geven terwijl we de CO2-uitstoot proberen terug te dringen. Het idee is dat wetenschappers kleine deeltjes, of aerosolen, in de atmosfeer brengen waar ze mengen met wolken. Dit gaat om natuurlijke deeltjes zoals zeezout. Doel is om de hoeveelheid zonlicht die wolken kunnen weerkaatsen te vergroten.
Een natuurlijk experiment
Er zijn al volop experimenten gaande. Zo wordt in Australië gepoogd de verbleking van het Great Barrier Reef op deze manier tegen te gaan. Maar belangrijk tegenargument was altijd dat we nog te weinig weten hoe het werkt en hoe wolken reageren op de aerosolen, onder meer omdat weersomstandigheden mogelijk van invloed zijn.
Daar is nu een beetje verandering in gekomen. De onderzoekers konden gebruik maken van een soort natuurlijk experiment, namelijk de grote uitbarsting van de Kilauea-vulkaan op Hawaii. Daardoor zijn er immers ook aerosolen in de lucht gekomen, die effect hebben op wolken en het klimaat. Met behulp van meteorologische data en een machinelearning-model lukte het om te voorspellen hoe de wolken zich zouden gedragen tijdens periodes waarin de vulkaan niet actief was. Zo kon een mooie vergelijking worden gemaakt.
Meer wolken
Het wolkendek bleek met 50 procent toe te nemen in periodes van veel vulkanische activiteit. Dat leidde tot een plaatselijke afkoeling van tot wel -10 W m2. Wereldwijde opwarming en afkoeling wordt gemeten in watt per vierkante meter. Een negatief cijfer wijst op afkoeling. Ter vergelijking: een verdubbeling van de CO2-uitstoot zou wereldwijd gemiddeld tot een opwarming van +3,7 W m2 leiden.
“Onze bevindingen tonen aan dat marine cloud brightening effectiever kan zijn als klimaatinterventie dan modellen eerder voorspelden. Natuurlijk kan deze techniek de onderliggende oorzaken van de opwarming van de aarde door broeikasgassen als gevolg van menselijke activiteit niet verminderen. Daarom moet de methode ook eerder worden beschouwd als een ‘pijnstiller’ in plaats van als een oplossing”, aldus hoofdonderzoeker Ying Chen. Ondertussen moeten we vooral doorgaan met het vinden van manieren om onze CO2-uitstoot terug te dringen, stellen de onderzoekers.
De laatste jaren wordt er steeds meer onderzoek gedaan naar cloud-engineering, ook omdat duidelijk wordt dat het anders mogelijk niet gaat lukken om de schade door de opwarming te beperken. Een andere techniek waar veel naar gekeken wordt is stratosferische aerosole injectie. Daarmee proberen wetenschappers vulkanen na te bootsen door kleine stofdeeltjes in de stratosfeer te brengen met bijvoorbeeld ballonnen of raketten, zo schreven we eerder al. Dat gebeurt op een hoogte van wel 25 kilometer, ver buiten de troposfeer waarin wij leven en dus ook veel hoger dan de wolken die met marine cloud brightening worden gecreëerd. Die stofdeeltjes verspreiden zich om de aarde en weerkaatsen zo het zonlicht.
Kritiek
Maar er is veel kritiek op deze zogenaamde klimaatengineering. Behalve dat er te weinig bekend is over de effecten, is de techniek nog niet beschikbaar. We speculeren dus dat die er op tijd zal zijn en zijn ondertussen mogelijk minder geneigd om de CO2-uitstoot terug te dringen. Verder moet dit soort technieken op wereldschaal worden toegepast. Daarvoor is een wereldwijde samenwerking nodig, die nu nog ver weg is. Tenslotte is er ook nog een moreel argument: tegenstanders vinden dat we niet voor God moeten spelen door het klimaat op aarde naar onze hand te willen zetten.
